Από τον Βασίλειο Χ. Στεργιούλη
Η πρώτη Κυριακή της κατανυκτικής περιόδου της νηστείας της Μεγάλης Τεσσαρακοστής είναι αφιερωμένη στον θρίαμβο της ορθόδοξης πίστης κατά της εικονομαχικής λαίλαπας και των λοιπών αιρέσεων που απείλησαν σοβαρά το θείο καθίδρυμα της Εκκλησίας του Χριστού. Γι’ αυτό και πανηγυρίζεται με λαμπρότητα.
«Αστράπτει και λάμπει» κατά τον υμνωδό η Εκκλησία του Χριστού την εύσημη αυτή ημέρα. Πανηγυρίζει την αναστήλωση των αγίων εικόνων, που στολίζουν περίτεχνα τους ναούς μας.
Δεν είναι μόνο μεγάλη η αισθητική αξία των εικόνων. Αλλά και η λατρευτική τους δύναμη. Διεγείρουν και διευκολύνουν την προσευχητική και λατρευτική διάθεση των πιστών.
Και δεν είναι βέβαια αντικείμενα λατρείας οι εικόνες. Η προσκύνησή τους είναι τιμητική και όχι λατρευτική. Και δεν συνιστά ειδωλολατρία. Γιατί τα άγια πρόσωπα που εικονίζουν είναι συγκεκριμένα και υπαρκτά. Τα είδωλα εικονίζουν ανύπαρκτα πρόσωπα.
Τις άγιες εικόνες, που ομιλούν εύγλωττα στις ψυχές των πιστών, ιδίως δε τις βυζαντινές, οι οποίες με την αφαιρετική τους ικανότητα, με σχήματα και χρώματα εκφράζουν εποπτικά την πίστη και τη θεολογία της Εκκλησίας, τιμάμε οι ορθόδοξοι την Κυριακή της Ορθοδοξίας. Κληρικοί και λαϊκοί τις λιτανεύουμε μετά την δοξολογία ψάλλοντες το απολυτίκιο: «Την Άχραντον εικόνα Σου προσκυνούμεν, Αγαθέ αιτούμενοι συγχώρησιν των πταισμάτων ημών, Χριστέ ο Θεός….» Και στο τέλος της λιτανείας, διαβάζεται το «Συνοδικόν» της Έβδομης Οικουμενικής Συνόδου, όπου μνημονεύονται τα ονόματα των αειμνήστων προμάχων της Ορθοδοξίας που αγωνίσθηκαν μέχρις αίματος και θυσίας της ζωής τους για να κρατηθεί αλώβητη η ορθόδοξη πίστη. Προκαλεί ρίγη ιερής συγκίνησης η ευχή: «Tων της Ορθοδοξίας προμάχων, ευσεβών βασιλέων, αγιωτάτων Πατριαρχών, Αρχιερέων, Διδασκάλων, Μαρτύρων, Ομολογητών, αιωνία η μνήμη».
Όλη αυτή η τελετουργία ανακαλεί στη μνήμη μας τους ατρύτους αγώνες , τα μαρτύρια και τους φρικτούς θανάτους που υπέστησαν οι χριστιανοί από τους εξωτερικούς εχθρούς της Εκκλησίας ,γιατί δεν θέλησαν να αρνηθούν τον Χριστό. Για να μην θριαμβεύσει η ειδωλολατρική πλάνη.
Ανακαλεί στη μνήμη μας αυτή η τελετουργία και τους ηρωικούς αγώνες και τις θυσίες των ορθόδοξων πιστών, που αντιμετώπισαν τους εσωτερικούς εχθρούς της Εκκλησίας, τους αιρετικούς. Αυτοί ήταν πιο επικίνδυνοι, γιατί διέστρεφαν την πίστη. Αλλοίωναν την αποκάλυψη του Θεού. Παρερμήνευαν το Ευαγγέλιο. Όμως χάρη στις θυσίες των Μαρτύρων και Ομολογητών δεν πέτυχαν τον ολέθριο σκοπό τους. Επαληθεύτηκε και στην δική τους κατά της Εκκλησίας πολεμική ο προφητικός λόγος του Θεανθρώπου Ιησού Χριστού για την δύναμη της Εκκλησίας: «Πύλαι Άδου ου κατισχύσουσιν Αυτής» Και η Εκκλησία πρόβαλε λαμπρότερη μετά την καταπολέμηση των αιρέσεων.
Αναφερόμενος στη δύναμη της Εκκλησίας ο ιερός Χρυσόστομος, τονίζει: Πόσοι πολέμησαν την Εκκλησία, αλλά ποτέ δεν τη νίκησαν; Πόσοι τύραννοι; Πόσοι Βασιλείς; Ο Αύγουστος, ο Τιβέριος, ο Γάιος, ο Κλαύδιος, ο Νέρων….άνθρωποι που ήταν τόσο δυνατοί πολέμησαν πολύ την Εκκλησία, ενώ εκείνη βρισκόταν στην ανάπτυξή της. Και όμως δεν την ξερίζωσαν. Και εκείνοι που την πολέμησαν δεν ακούγονται πια και όλοι τους έχουν λησμονήσει , ενώ η Εκκλησία που πολεμήθηκε υψώνεται πάνω από τον ουρανό». Διότι «η Εκκλησία βρίσκεται στη γη, αλλά έχει το πολίτευμά της στου ουρανό».
Τη νίκη της Εκκλησίας επί των εχθρών της την είδαμε και στον παρελθόντα αιώνα. Είναι γνωστή η λυσσαλέα πολεμική εναντίον της από τα αθεϊστικά καθεστώτα Στάλιν, Χότζα κ.α. Συσσώρευσαν εκατόμβες θυμάτων. Δημιούργησαν τρόμο στην εποχή τους. Φάνηκαν ακλόνητοι οι ίδιοι και τα καθεστώτα τους. Όμως έφυγαν από το μάταιο αυτό κόσμο .Και τα καθεστώτα τους κατέρρευσαν σαν χάρτινοι πύργοι. Ενώ η Εκκλησία, την οποία πολέμησαν, ξεπρόβαλε λαμπρότερη. Δέχθηκε σοβαρά τραύματα, αλλά δεν κατέπεσε. Γιατί δεν είναι ανθρώπινο κατασκεύασμα, αλλά θεϊκό καθίδρυμα. Αρχηγός της είναι Εκείνος ο Οποίος «εξήλθε νικών και ίνα νικήσει» κατά την Αποκάλυψη.
Η Ορθοδοξία είναι ανίκητη. Όπως παρατηρεί ο μεγάλος σύγχρονος διανοητής, ο διαπρεπής βυζαντινολόγος Στίβεν Ράνσιμαν: «Ίσως μετά από έναν αιώνα η Ορθόδοξη Εκκλησία θα είναι η μόνη από τις μεγάλες Χριστιανικές Εκκλησίες που θα έχει επιζήσει, αφού μόνη αυτή θυμάται πως η θρησκεία είναι μυστήριο»!
Iδιαίτερη αξία και σπουδαιότητα αποκτούν οι λόγοι του αυτοί για μας τους Έλληνες που η Ορθόδοξη Εκκλησία υπήρξε Μητέρα, Τροφός και Συμπαραστάτης σε όλες τις διακυμάνσεις του ιστορικού μας βίου. Και έγινε ένα με το έθνος και την εθνική μας ταυτότητα, όπως ομολογούν και σήμερα κορυφαία ερευνητικά κέντρα σε θέματα θρησκείας, (Pew Research Center). Όσο κι αν αυτό δεν θέλουν να το παραδεχθούν όσοι αγκυλωμένοι σε ένα αρρωστημένο αθεϊσμό και ευνοούμενοι από τη νεοταξική παγκοσμιοποίηση, επιδιώκουν να μας αποκόψουν από την κυριότερη εθνική μας ρίζα, την Ορθοδοξία.
Συμπερασματικά θα λέγαμε πως η Ορθοδοξία είναι ο ατίμητος θησαυρός μας. Η ψυχή της Ελλάδος. Αυτή διακρατεί και ζωογονεί το εθνικό μας σώμα. Αν τη χάσουμε, θα χάσουμε και τον εθνισμό μας. Την εθνική μας ταυτότητα και ιδιοπροσωπία. Όπως συνέβη στο παρελθόν. Περιοχές που έχασαν την Ορθοδοξία, έχασαν και την ελληνικότητά τους.
Πότε επιτέλους θα το εννοήσουμε; Πότε θα αντιληφθούμε ότι με την εναντίον της πολεμική πριονίζουμε το κλαδί του δένδρου στο οποίο καθόμαστε;