Περισσότερο από μισό έτος χρειάστηκε να περιμένει η συνταγματικά κατοχυρωμένη Αρχή για την Προστασία Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα (ΑΠΔΠΧ), προκειμένου να λάβει από την Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων ΕσόδωνΑνεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ) έστω κάποια από τα ζητούμενα φορολογικά δεδομένα της ελεγχόμενης εταιρείας Intellexa.
Η ΑΑΔΕ αρχικά αγνόησε επί σχεδόν δύο μήνες το αίτημα της Αρχής Προστασίας Δεδομένων παρά τις διαδοχικές γραπτές υπενθυμίσεις και στη συνέχεια προσέφυγε τον Νοέμβριο του 2022 στο Νομικό Συμβούλιο του Κράτους (ΝΣΚ), ζητώντας γνωμοδότηση για το αν έπρεπε να δώσει τα ζητούμενα στοιχεία της Intellexa, επικαλούμενη το φορολογικό απόρρητο της εταιρείας. Τελικά το ΝΣΚ γνωμοδότησε τον Απρίλιο του 2023 κατά πλειοψηφία ότι η φορολογική αρχή δεν μπορεί να αντιτάξει το φορολογικό απόρρητο έναντι της Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα, αλλά οφείλει, ως αρμόδια δημόσια αρχή, να χορηγήσει τα αιτούμενα στοιχεία για την ελεγχόμενη ανώνυμη εταιρεία. Η συγκεκριμένη γνωμοδότηση έγινε αντιληπτήΑνοίγει ο δρόμος για να δοθούν τα φορολογικά στοιχεία της Intellexa | news247 όταν αναρτήθηκε στη ΔιαύγειαΤο έγγραφο της γνωμοδότησης στη Δι@ύγεια στις 13 Ιουνίου 2023.
«Μετά τη γνωμοδότηση του ΝΣΚ υπήρξε επικοινωνία στελεχών της ΑΑΔΕ με την Αρχή Προστασίας Δεδομένων για τον ακριβή προσδιορισμό των κρίσιμων για την έρευνα της Αρχής στοιχείων και την αποστολή τους, ενώ απεστάλησαν εγγράφως από την ΑΑΔΕ σχετικές αρχικές πληροφορίες για την ολοκλήρωση της διαδικασίας» αναφέρει η ΑΠΔΠΧ στις απαντήσεις της προς το inside story.
Η Αρχή Προστασίας Δεδομένων άρχισε να ερευνά αυτεπάγγελτα την υπόθεση των υποκλοπών μέσω του παράνομου κατασκοπευτικού λογισμικού Predator, το οποίο εμπορεύεται η εγκατεστημένη στην Αθήνα ισραηλινών συμφερόντων Intellexa, από τα τέλη Ιουλίου 2022 – όταν δηλαδή γνωστοποιήθηκε η απόπειρα παγίδευσης του κινητού του προέδρου του ΠΑΣΟΚ και ευρωβουλευτή, Νίκου Ανδρουλάκη. Λίγες ημέρες μετά, τον Αύγουστο, ο Ανδρουλάκης υπέβαλε αναφορά-καταγγελία στην Αρχή, με την οποία της κοινοποίησε τη μηνυτήρια αναφορά που είχε καταθέσει ενώπιον του Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου σχετικά με την καταγγελλόμενη απόπειρα παγίδευσης της συσκευής του κινητού του τηλεφώνου με το λογισμικό παρακολούθησης Predator, καθώς και τη σχετική έκθεση της Ειδικής Υπηρεσίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, «ζητώντας να πράξει η Αρχή, στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων της, ως ο Νόμος ορίζει και, εφόσον προκύψουν σχετικά στοιχεία, την επιβολή κάθε προβλεπόμενης κύρωσης».
Στις 14 Αυγούστου 2022 κλιμάκιο της ΑΠΔΠΧ επισκέφτηκε τη δηλωμένη στο ΓΕΜΗ έδρα της Intellexa στο Χαλάνδρι. Όπως διαπιστώθηκε, εκεί δεν λειτουργούσε η πραγματική εγκατάσταση της εταιρείας (ήταν στο Ελληνικό), αλλά στεγάζεται άλλη εταιρεία, η οποία παρέχει λογιστικές υπηρεσίες στην Intellexa περίπου από τα μέσα του 2022. Η Αρχή ζήτησε από τους λογιστές την πρόσφατη δήλωση της Intellexa στην εφορία για το έτος 2021, καταστάσεις πελατών και προμηθευτών, τα διαθέσιμα αντίγραφα παραστατικών εξόδων (του έτους 2022) και στοιχεία από τις δηλώσεις του προσωπικού της Intellexa Α.Ε. προς τον ΕΦΚΑ. Τα στοιχεία αυτά παρασχέθηκαν, σε συνεννόηση με τους δικηγόρους της Intellexa, σε δόσεις, στα τέλη Σεπτεμβρίου και τις αρχές Οκτωβρίου.
Στο μεταξύ, στις 21 Σεπτεμβρίου 2022 η Αρχή Προστασίας Δεδομένων έστειλε έγγραφο στην ΑΑΔΕ με το οποίο την ενημέρωνε ότι διενεργούσε έλεγχο στις δραστηριότητες της εταιρείας για την εγκατάσταση κατασκοπευτικού λογισμικού σε κινητά και τη σχετιζόμενη επεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα. Με το ίδιο έγγραφο η ΑΠΔΠΧ ζητούσε από την ΑΑΔΕ να της χορηγηθούν φορολογικά δεδομένα για την Intellexa.
«Στο πλαίσιο του ελέγχου είναι απαραίτητο να εξετασθούν τα φορολογικά στοιχεία και οι πάσης φύσης συναλλαγές της εν λόγω εταιρείας. Συνεπώς παρακαλούμε να χορηγήσετε στην Αρχή, το συντομότερο δυνατό, κάθε πληροφορία που τηρείτε στα αρχεία σας σε σχέση με την παραπάνω εταιρεία, όπως αντίγραφα καταστάσεων φορολογικών στοιχείων πελατών και προμηθευτών για κάθε έτος λειτουργίας της», έγραφε το αίτημα της Αρχής Προστασίας Δεδομένων προς την ΑΑΔΕ.
Το αίτημα αυτό η Αρχή το υπέβαλε επικαλούμενη το άρθρο 15 παρ.1 του ν. 4624/2019Κατεβάστε εδώ το ΦΕΚ Α’/137/29-08-2019, σύμφωνα με το οποίο η Αρχή κατά τη διενέργεια ερευνών και ελέγχων έχει δικαίωμα πρόσβασης σε όλα τα δεδομένα και πληροφορίες που απαιτούνται για τους σκοπούς του σχετικού ελέγχου και την εκτέλεση των καθηκόντων της, χωρίς να μπορεί να της αντιταχθεί κανενός είδους απόρρητο.
Ένα μήνα μετά, στις 19 Οκτωβρίου 2022, η Αρχή δεν είχε λάβει καμία απάντηση από την ΑΑΔΕ, έτσι αναγκάστηκε να της υπενθυμίσει με νεότερο έγγραφο το αρχικό της αίτημα. Και πάλι τίποτα. Έχουμε φτάσει 9 Νοεμβρίου 2022 και η Αρχή Προστασίας Δεδομένων επανέρχεται εγγράφως στο αίτημά της διευκρινίζοντας αυτή τη φορά στην ΑΑΔΕ ότι τα στοιχεία που της έχει ζητήσει είναι στο πλαίσιο και της συνδρομής που οφείλουν να παρέχουν οι δημόσιες αρχές κατά τη διενέργεια ελέγχων, με βάση την παράγραφο 2 του άρθρου 15 του ν. 4624/2019.
Στις 14 Νοεμβρίου 2022, δηλαδή σχεδόν δύο μήνες και δύο έγγραφες υπενθυμίσεις μετά από το αρχικό αίτημα της Αρχής Προστασίας Δεδομένων για χορήγηση φορολογικών στοιχείων της Intellexa, η ΑΑΔΕ απευθύνει στο Νομικό Συμβούλιο του Κράτους το εξής ερώτημα, με υπογραφή του διοικητή της Γιώργου Πιτσιλή: Οφείλει η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων να χορηγήσει στοιχεία και πληροφορίες (φορολογικά στοιχεία) ανώνυμης εταιρείας στην ανεξάρτητη διοικητική αρχή «Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα», η οποία διενεργεί έλεγχο στην εν λόγω εταιρεία;
Όπως αναφέρει το έγγραφο της ΑΑΔΕ προς το ΝΣΚ, η Διεύθυνση Ελέγχων (Τμήμα ΙΒ΄) της Γενικής Διεύθυνσης Φορολογικής Διοίκησης της ΑΑΔΕ, εξετάζοντας το σχετικό αίτημα της Αρχής Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων, «προβληματίζεται εάν οφείλει να χορηγήσει τα αιτούμενα στοιχεία», κάνοντας λόγο για «αμφισημία» της παρ. 1 του άρθρου 15 του ν. 4624/2019, την οποία επικαλείται η ΑΠΔΠΧ για τη χορήγηση των αιτούμενων στοιχείων. «[…] καταλείπεται αμφιβολία σχετικά με το αν αίρεται εν προκειμένω το φορολογικό απόρρητο, ώστε να δύναται η ΑΑΔΕ να χορηγήσει τα αιτούμενα από την ΑΠΔΠΧ στοιχεία», γράφει η φορολογική αρχή στον προβληματισμό της.
Λίγο πριν την υποβολή του ερωτήματος της ΑΑΔΕ στο ΝΣΚ, με τον νόμο 4987/2022Κατεβάστε εδώ το ΦΕΚ Α’/206/4-11-2022 κυρώθηκε ο Κώδικας Φορολογικής Διαδικασίας. Η φορολογική αρχή στο ερώτημά της επικαλείται το άρθρο 17 του σχετικού νόμου με τίτλο «Διαφύλαξη πληροφοριών απόρρητο». Εκεί διαβάζουμε ότι η ΑΑΔΕ μπορεί να δίνει απόρρητα φορολογικά στοιχεία σε «διαζευγμένους ή συζύγους σε διάσταση και σε ανιόντες και κατιόντες, για τον καθορισμό διατροφής κατόπιν εισαγγελικής παραγγελίας, για τα στοιχεία που αναγράφονται ρητά σε αυτήν», σε «διωκτικές αρχές, στο πλαίσιο διερεύνησης ή δίωξης αδικημάτων» ή π.χ. στην «Εθνική Αρχή Διαφάνειας (ΕΑΔ), στο πλαίσιο ελέγχων, επιθεωρήσεων και ερευνών που διενεργούνται από αυτήν». Παρόλα αυτά, την προβλημάτισε εάν μπορούσε να άρει το φορολογικό απόρρητο της ελεγχόμενης Intellexa και να δώσει φορολογικά της στοιχεία στην ΑΠΔΠΧ, μία συνταγματικά κατοχυρωμένη Αρχή η οποία έχει ελεγκτικές ερευνητικές αρμοδιότητες και τα μέλη της που διενεργούν τους ελέγχους, κατονομάζονται σε νόμο ως ειδικοί προανακριτικοί υπάλληλοι.
«Ο Πρόεδρος και τα μέλη της Αρχής, καθώς και οι ειδικά εντεταλμένοι υπάλληλοι της Γραμματείας, είναι ειδικοί ανακριτικοί υπάλληλοι και έχουν όλα τα δικαιώματα που προβλέπει σχετικά ο Κώδικας Ποινικής Δικονομίας. Μπορούν να διενεργούν προανάκριση και χωρίς εισαγγελική παραγγελία, όταν πρόκειται για αυτόφωρο κακούργημα ή πλημμέλημα ή υπάρχει κίνδυνος από την αναβολή. Οι δημόσιες αρχές παρέχουν τη συνδρομή τους στην Αρχή για τη διενέργεια του ελέγχου», διαβάζουμε στον νόμο 4624/2019.
Με βάση τις διατάξεις (και) αυτού του νόμου εξάλλου, το ΝΣΚ κατά πλειοψηφία ξεκαθάρισε στην ΑΑΔΕ, ότι η μη αντίταξη έναντι της Αρχής οποιουδήποτε απορρήτου, άρα και του φορολογικού, διασφαλίζει την εκτέλεση του ειδικού θεσμικού ρόλου της Αρχής, που είναι «η πλήρης αποτελεσματικότητα των, σχετικών με την προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, κανόνων του δικαίου της Ένωσης» […]. Αντίθετη εκδοχή, ότι δηλαδή το άρθρο 17 του ν. 4987/2022 περί φορολογικού απορρήτου καταλαμβάνει και την Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα και ότι η Αρχή δεν έχει πρόσβαση στα φορολογικά δεδομένα της ελεγχόμενης εταιρείας, θα είχε ως αποτέλεσμα τον περιορισμό των εξουσιών της, ως εποπτικής Αρχής, κατά παράβαση του Κανονισμού και του Συντάγματος.
Σύμφωνα με τον ίδιο νόμο, τα μόνα στοιχεία στα οποία η Αρχή δεν έχει πρόσβαση είναι «τα στοιχεία ταυτότητας συνεργατών ή υπαλλήλων οντοτήτων που περιέχονται σε αρχεία που τηρούνται για λόγους εθνικής ασφάλειας ή για τη διακρίβωση σοβαρών εγκλημάτων».
Η ΑΑΔΕ δεν ήταν η μόνο πλευρά που δεν συνεργάστηκε (ως όφειλε) εξ αρχής με την Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα κατά την έρευνά της, αφήνοντας πολύτιμο χρόνο να χαθεί. Το ίδιο έκανε και η Intellexa. Μετά την υποβολή του ερωτήματος της ΑΑΔΕ στο ΝΣΚ, αναρτήθηκε στην ιστοσελίδα της Αρχής Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων η απόφασή της για επιβολή προστίμου 50.000 ευρώ στην Intellexa, «διότι, παρά τις επανειλημμένες οχλήσεις, δεν παρείχε συγκεκριμένα στοιχεία, τα οποία ζήτησε η Αρχή και τα οποία αφορούν σε οικονομικά στοιχεία και στοιχεία συμβάσεων σε σχέση με τις δραστηριότητές της, κατά παράβαση του άρθρου 31 του ΓΚΠΔ». Περαιτέρω, η Αρχή έδωσε εντολή στην ελεγχόμενη εταιρεία για την άμεση παράδοση α) τιμολογίων και αποδείξεων (καθώς και δηλώσεων πελατών-προμηθευτών) από την έναρξη λειτουργίας της εταιρείας έως και σήμερα, β) όλων των πληροφοριών που απεστάλησαν στην Εθνική Αρχή Διαφάνειας και γ) όλων των συμβολαίων της εταιρείας με οποιαδήποτε εταιρεία και τα οποία σχετίζονται με παραγωγή, κατασκευή, προσαρμογή ή επεξεργασία με οποιοδήποτε τρόπο λογισμικού ή υλικού, συμπεριλαμβανομένων των συμβάσεων με εταιρείες του ομίλου σε χώρες του εξωτερικού.
Μετά την επιβολή προστίμου τον Δεκέμβριο του 2022, η Intellexa απέστειλε τις πληροφορίες που είχαν ζητηθεί από την Αρχή, οι οποίες αξιολογούνται.
Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες του inside story, η Intellexa έχει προσφύγει στο Συμβούλιο της Επικρατείας κατά του προστίμου της Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα όπως και κατά της άρνησης της Αρχής να της παραδώσει αντίγραφο εμπιστευτικής αναφοράς των υπηρεσιών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, σχετικά με τις απόπειρες εγκατάστασης κατασκοπευτικού λογισμικού σε συσκευή κινητού τηλεφώνου μέλους του.