Γράφει ο π. Στέφανος Στεφόπουλος
Είναι γεγονός πως η Ορθόδοξη Εκκλησία της Κωνσταντινούπολης είναι για μας τους Έλληνες η Μητέρα Εκκλησία μας, για την οποία όταν μιλάμε νιώθουμε δέος και συγκίνηση. Είναι, όμως, και κάποιες στιγμές που το μόνο συναίσθημα που μας κατακλύζει για την Μητέρα μας, δυστυχώς, είναι η θλίψη και ο προβληματισμός. Είναι οι στιγμές που η στοργική Μητέρα γίνεται αδιάφορη μητριά που συμπεριφέρεται με τρόπο που δεν συνάδει στην ηλικία και την αγιότητά της. Μιά τέτοια στιγμή ήταν η έμμεση απάντησή της διά χειρός του Αρχιδιακόνου του Αγίου Αμερικής κ.κ. Ελπιδοφόρου, π. Ιωάννου Χρυσαυγή, στην επιστολή διαμαρτυρίας της Εκκλησίας της Ελλάδος σχετικά με τη Βάπτιση που τέλεσε ο Σεβασμιώτατος Αρχιεπίσκοπος Αμερικής προ ολίγων εβδομάδων εντός της δικαιοδοσίας της Ι. Μητρόπολης Γλυφάδος.
Κατ’ αρχάς, δεν περίμενα ποτέ πως θα απαξίωνε τόσο πολύ την Εκκλησία της Ελλάδος η Αρχιεπισκοπή Αμερικής με το να της απαντά ο Αρχιδιάκονος του Σεβασμιωτάτου και όχι ο ίδιος ο Αρχιεπίσκοπος. Μήπως να απαντήσει τώρα, αντιστοίχως, για λογαριασμό της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου ο Αρχιδιάκονος του Αρχιεπισκόπου Αθηνών;
Έπειτα, το περιεχόμενο της απάντησης του Αρχιδιακόνου και το ύφος δεν ταιριάζει σε κληρικό που γράφει εξ ονόματος της Αρχιεπισκοπής Αμερικής που ανήκει στην Μητέρα Εκκλησία της Κωνσταντινούπολης. Οπότε, μπαίνω στον πειρασμό να σκεφτώ δύο τινα. Ή που οι έχοντες εκκλησιαστική και διοικητική αρμοδιότητα “κρύβονται” πίσω από τον Αρχιδιάκονο ο οποίος προφανώς είναι…”αναλώσιμος” και διασφαλίζεται έτσι η μειωτική και απαξιωτική αντιμετώπιση μιας ολόκληρης Εκκλησίας ή που ο πατήρ πρέπει να ελεγχθεί ως αναρμόδιος και αναιδής. Μην εκπλήττεσθε. Θα διαπιστώσετε μόνοι σας τους παραπάνω χαρακτηρισμούς και ίσως και χειρότερους απ αυτούς!
Επί της ουσίας τώρα.
1) π. Χρυσαυγή, άλλο είναι το θέμα μας και άλλα θέτετε επί τάπητος προκαλώντας πολλά ερωτηματικά.
Και ταυτόχρονα αποδυναμώνετε τα επιχειρήματά σας με ανοίγματα άσχετα και περιέργως άκρως επιθετικά και υποκριτικά.
2) Εγκαλείτε την Εκκλησία της Ελλάδος για τη στάση της στο θέμα του κορωνοϊού και του πολέμου στην Ουκρανία!!!
Ποιός, ποιόν εγκαλεί; Την Εκκλησία της Ελλάδος. Γιατί; Διότι, υπονοεί, δεν τήρησε την πρέπουσα στάση στο γνωστό θέμα της πανδημίας. Επειδή θα ήταν αφελές να πιστέψουμε ότι η ανάμιξή του σε διοικητικό και ποιμαντικό θέμα άλλης αυτοκεφάλου Εκκλησίας είναι δικής του επινόησης, να απαντήσουμε σ αυτόν που κρύβεται πίσω του ότι δε θα μπορούσε η Εκκλησία της Ελλάδος να συμπράξει με πιο πολλούς τρόπους σε όσα της επέβαλλε η Πολιτεία. Τι άλλο θα θέλατε να κάνει; Να επιβάλλει υποχρεωτικότητα των εμβολιασμών στο ποίμνιό της ακόμα κι όταν δεν το έκανε η Πολιτεία;
Να κλείσει τους Ναούς επ’ αορίστω;
Να επιβάλλει την Θ. Κοινωνία με “λαβίδες” μίας χρήσεως όπως ανέχτηκε η Μητέρα Εκκλησία σε Ευρωπαϊκές χώρες και στις ΗΠΑ;
Πόσο πιο κάτω θέλατε να πέσει η Εκκλησία της Ελλάδος;
Επίσης, στο θέμα της Ουκρανίας που οι “φωστήρες” αμερικανοί πολιτικοί σας δημιούργησαν με την αμέριστη συμπαράσταση της Μητρός Εκκλησίας της Κωνσταντινούπολης (ηθική και υλική στήριξη, Αυτοκεφαλία κλπ) αν θυμάστε, ρισκάροντας ένα ενδο-ορθόδοξο σχίσμα προς τέρψιν των εκ δυσμών φίλων σας, τι ζητούσατε από την Εκκλησία μας; Να στείλει κληρικούς της να πάρουν τουφέκι και να πέσουν μαχόμενοι στην πρώτη γραμμή “τοις κείνων ρήμασι πειθόμενοι”; Κι ακόμα, τι ακριβώς σας “ξύνισε” με τις όποιες αντιδράσεις και διαφορετικές από τις δικές σας τοποθετήσεις στα μπλογκ και τις ηλεκτρονικές σελίδες; Σας σόκαρε το γεγονός ότι έχουμε άποψη και την εκφράζουμε ελεύθερα;
Άκομψος ο τρόπος του υπό τας “πτέρυγάς” σας ταμπουρωμένου εμπνευστή σας!
3) Κάνατε λόγο για μεγαλειώδη τελετουργικά και χρυσοποίκιλτα άμφια!
Πόσο μένος σας έχουν ποτίσει εν Χριστώ αδελφέ; Μιλάτε για το τελετουργικό και το τυπικό της Μητέρας Εκκλησίας που – κυρίως- τηρούμε εδώ στην Ελλάδα; Μιλάτε για χρυσοποίκιλτα της τάξης του αγίου Ιωαννίνων που χάρισε στον Παναγιώτατο με τα πολλά πετράδια, το πανάκριβο ύφασμα και την απλήρωτη παιδική εργασία που διεθνώς διώκεται ποινικά;. Αδυνατώ να καταλάβω τι εννοείτε άγιε αδελφέ!
4) Γράψατε στην απάντησή σας : ” η ιστορική Εκκλησία δεν είχε ποτέ δυσκολία να μιλήσει στις συνόδους ανά τους αιώνες και ιδιαίτερα όταν υπήρχαν διαμφισβητούμενα και περίπλοκα θέματα όπως ΤΟ ΦΥΛΟ ΤΟΥ (ή η σάρκα) του Χριστού…”!
Πέστε μου σας παρακαλώ ότι εκ παραδρομής γράψατε εσείς ή μεταφέρθηκε από τον δημοσιογράφο λάθος και δεν εννοείτε αυτό που γράφετε! Σας ικετεύω, αρνηθείτε το! Γιατί αν πραγματικά εννοείτε ότι υπήρξε ως διαμφισβητούμενο θέμα το φύλο του Χριστού (και όχι η φύση Του όπως θα έπρεπε να γράφεται), θα χάσω πάσα ιδέα για την θεολογική σας κατάρτιση!
5) Αναρωτιέστε αν είναι καιρός να ανοίξει μια ειλικρινής συζήτηση στην Εκκλησία μας ( προφανώς εννοείτε την Εκκλησία της Ελλάδος) γύρω από το σεξ και το φύλο!!!
Να σας πληροφορήσω πως το θέμα αυτό έχει εξαντληθεί σχεδόν στη δική μας Εκκλησία. Η ελευθερία που δίνει η Εκκλησία στα μέλη της και ο σεβασμός στην προσωπικότητά τους έχει δώσει βήμα σε όλες τις απόψεις. Από τις πιο συντηρητικές ως τις πιο “μοντέρνες”. Φυσικά ενυπάρχουν σ αυτές και αυτές που εμπνέονται από την ευλογημένη μεσότητα που στηρίζεται στη ζωντανή και πάντα επίκαιρη πατερική παράδοση που μάλλον εσείς αγνοείτε.
Επιπλέον να σας θυμίσω πως η Εκκλησία μας έχει εμμέσως τοποθετηθεί και στο θέμα του φύλου μέσω σχετικής εισήγησης της Συνοδικής Επιτροπής Βιοηθικής από το 2017.
6) Σχολιάσατε ειρωνικά την οικογένεια που αναγνωρίζει και επευλογεί η Ορθόδοξη Εκκλησία, την παραδοσιακή, ως τη μόνη φυσιολογική εκ Θεού δοσμένη και εκ του Συντάγματος προστατευόμενη. Μάλιστα, τοποθετήσατε τη λέξη π α ρ α δ ο σ ι α κ ή σε εισαγωγικά και προσδώσατε σ αυτήν τη ρετσινιά του εκ της Ι. Μητροπόλεως Γλυφάδος “κατασκευάσματος”!
Εσείς δεν αναγνωρίζετε την παραδοσιακή οικογένεια; Μόνο την “προοδευτική” των ΛΟΑΤΚΙ αποδέχεστε; Αλήθεια, πως ακριβώς ορίζετε τον όρο “παραδοσιακή” οικογένεια; (εντός ή εκτος εισαγωγικών)
7) Αναρωτηθήκατε αν φοβάται η Εκκλησία της Ελλάδος ότι η βάπτιση που τέλεσε ο Αρχιεπίσκοπος Αμερικής ίσως διαλύσει την παράδοση και την αλήθεια! Η Εκκλησιαστική και Πατερική Παράδοσή μας έχει ήδη τρωθεί δεινώς άγιε αδερφέ και δεν περιμέναμε το συγκεκριμένο μυστήριο για να σημάνουμε συναγερμό. Προηγήθηκαν άλλες πολλές καινοτομίες όπως τα κουταλάκια μιάς χρήσης με τα οποία κοινωνούσατε τον κόσμο επί ημερών κορωνοϊού εκεί στα μέρη σας, ο Οικουμενιστικός Ναός του Αγ. Νικολάου στη Ν. Υόρκη στον οποίον προβλέψατε ειδικό χώρο προσευχής για πιστούς άλλων δογμάτων και θρησκειών.
Όσο για την αλήθεια, π. Ιωάννη, δεν διατρέχει κανένα κίνδυνο από κανένα μας. Αντίθετα, εμείς κινδυνεύουμε από την αλλοίωσή της.
Ίσως όμως χρειάζεται να διευκρινίσουμε τι είναι η αλήθεια για να βρούμε ένα τουλάχιστον κοινό σημείο ως βάση διαλόγου. Πέστε μας, λοιπόν, εσείς πρώτα “τι εστίν αλήθεια”; Γιατί αν μιλάμε για την Αλήθεια με το α κεφαλαίο, σίγουρα θα εννοείτε αυτόν τον ίδιο τον Κύριό μας που μας βεβαιώνει αψευδώς “Εγώ ειμί η Αλήθεια…” (Ιωαν. ιδ’ 6). Βέβαια, αν είστε υποστηρικτής της αίρεσης του Οικουμενισμού, ήδη έχετε παραποιήσει και σχετικοποιήσει την ευαγγελική αλήθεια με την αποδοχή και άλλων “αληθειών” άλλων δογμάτων (ήτοι αιρέσεων) και θρησκειών, φλερτάροντας επικίνδυνα με την δαιμονικής επινόησης θεωρία των παπικών περί των “δύο πνευμόνων” ή την θεοσοφική διδασκαλία του “έν το παν”!
Αν πάλι εννοείτε όλες αυτές τις κοσμικές “αλήθειες”, συχνά αγαπολογίες και αυθαίρετες αντιεκκλησιαστικές γνώμες, δε θα συρθούμε σε διάλογο μαζί σας. Χάσιμο χρόνου.
8) Μας κατηγορείτε ότι αναμασούμε τη φράση “μισούμε την αμαρτία, αλλά αγαπάμε τον αμαρτωλό” η οποία, για σας, προδίδει “καταδίκη φαινομένη ως συμπάθεια”!
Αδυνατώ να πιστέψω τι γράφετε. Συγγνώμη, δηλαδή εσείς αγαπάτε την επήρεια και τη διδασκαλία και τους αγγέλους και την πομπή του διαβόλου ως κύριου υπαίτιου της αμαρτίας όσο αγαπάτε και τον άνθρωπο;
Ο Κύριος πώς αντιμετώπισε τους αμαρτωλούς; Τον κατηγόρησαν οι Φαρισαίοι στους μαθητές Του με τη γνωστή φράση “διατί μετά των τελωνών και αμαρτωλών εσθίει ο διδάσκαλος υμών”; Τι έκανε εκεί στο σπίτι του αρχιτελώνη ο Κύριος; Του χτύπησε την πλάτη λέγοντάς του : “φίλε μου, μην ανησυχείς για την κατάστασή σου. Εγώ σε έφτιαξα τελώνη. Καλά το πας. Άλλωστε το ΕΔΔΑ σε έχει δικαιώσει. Σ αγαπω. Συνέχισε να κλέβεις και μην ανησυχείς. Όλα καλά”!!! Ή μήπως με αγάπη και σεβασμό προς το πρόσωπο και την ελευθερία του, θα του δίδαξε να αποφεύγει τις αμαρτίες και να μετανοήσει για να σωθεί; Μάλλον το δεύτερο, αφού ο Τελώνης, ελθών εις εαυτόν, υποσχέθηκε να αποδώσει εις τετραπλούν την αδικία του.
Το αμφισβητείτε αυτό π. Ιωάννη;
Γιατί, λοιπόν, ειρωνεύεστε τη στάση μας που εμπνέεται από το παράδειγμα του Κυρίου; Ναι, αγαπάμε τους ανθρώπους και απορρίπτουμε την αμαρτία τους. Εκτός κι αν εσείς θέλετε να μας πείτε ότι δεν καταδικάζετε, άρα αμνηστεύετε την αμαρτία, τα πάθη, και εν προκειμένω τις διαστροφές της φύσης.
Στην ίδια συνάφεια, π. Ιωάννη, το παράδειγμα του ευλογούντος τις ιερόδουλες αγίου Πορφυρίου στην Ομόνοια τυγχάνει ατυχέστατο καθώς στηρίζει τη δική μας θέση περί αγάπης προς τα πρόσωπα και ευλογίας των προς μετάνοιαν.
Αλήθεια, τι γνώμη έχετε για την επιθετικότητα μετά βλασφήμων ύβρεων αρκετών αδελφών μας ΛΟΑΤΚΙ και υποστηρικτών τους εναντίον της Εκκλησίας, των αγίων και των κληρικών μας; (δείτε το βίντεο-διαφήμιση της φετινής παρέλασης “υπερηφάνειας”!!!)
9) Θεωρώ ατυχέστατη την τακτική των χτυπημάτων “κάτω απ τη μέση” ως απάδουσα των εκκλησιαστικών προσώπων και ως φανερώνουσα έλλειψη ψυχραιμίας, ωριμότητας και αγάπης και ως αποδεικνύουσα έλλειψη επιχειρημάτων. Παραθέτω τις κάτωθι φράσεις σας.
– “Οφείλουν εκείνοι οι επιρρεπείς να κατακρίνουν τον τρόπο ζωής των άλλων είτε είναι χειροτονημένοι Επίσκοποι ή αναγκαστικοί επικριτές…”
– “Όφειλε ο Μητροπολίτης Γλυφάδος να ήταν περισσότερο ενήμερος…ή μήπως υπάρχει άλλος λόγος και έσπευσε να νίψει τα χέρια του για να καλύψει τα ίχνη του; “! Τέτοια ευφράδεια δημιουργεί πολλές σκέψεις πάτερ. Αυτά σας υπαγόρευσαν αυτοί που κρύβονται πίσω σας;
” επιρρεπείς Επίσκοποι…που κρύβουν τα ίχνη τους… “!!!
Αν αυτοί που θίγονται είχαν τη δική σας κακή διάθεση απέναντί σας, τώρα θα είχαμε φτάσει στα όρια αντοχής των νεύρων. Δε θα ρίξω λάδι στη φωτιά που ήδη καίει, αλλά θα σας θυμίσω ότι δεν ταιριάζουν τέτοια λόγια σε γραφίδα αρχιδιακόνου και μάλιστα εγκαλούντος όχι μόνο Επισκόπους αλλά και ολόκληρη την Αυτοκέφαλη Εκκλησία της Ελλάδος. Λυπάμαι για το μίσος που αποπνέουν τα γραφόμενά σας άγιε αδελφέ. Πολύ λυπάμαι.
10) Άφησα για το τέλος μια φράση σας κλειδί για την κατανόηση του ιδεολογικού υποβάθρου της αντιπαράθεσης αυτής. Γράψατε : ” άλλο ένα επεισόδιο στον πόλεμο των πολιτισμών”!!!
Σαφώς υπονοώντας την επιστολή διαμαρτυρίας της Εκκλησίας της Ελλάδος σχετικά με τη γνωστή βάπτιση. Ώστε έχουμε πολιτιστικές διαφορές π. Ιωάννη; Είναι το Ευαγγέλιο, η Καινή Διαθήκη και η Πατερική Παράδοση δείγματα και πεδία αντιπαραθέσεων με πολιτισμική βάση; Μήπως υπονοείτε την αιώνια αντιπαλότητα μεταξύ Ανατολής και Δύσης; Και είμαστε εμείς οι Ορθόδοξοι οι μαχητές του ενός ή του άλλου πολιτισμού;
Μήπως αυτόν τον “πόλεμο πολιτισμών” δείξατε με την επίκρισή σας της στάσης εκκλησιαστικών προσώπων που διατυπώνουν την υποστήριξή τους στην ομόδοξη Ρωσία; Έχετε υπόψη σας τον όρο “ανθρώπινα δικαιώματα”; Τον όρο “ελεύθερη διακίνηση των ιδεών”; Τον όρο “ελευθερία της γνώμης”; Δεν μπορει να μην τα έχετε ακούσει εσείς που ζείτε στη χώρα της πάλαι ποτε ελευθερίας, νυν φασιστικής μονομέρειας και άκρατης χειραγωγίας των ΜΜΕ!
Εδω, π. Ιωάννη, στη χώρα της ανεφάρμοστης Δημοκρατίας, έστω κατ επίφασιν, ακόμα μπορούμε να διατυπώνουμε τη γνώμη μας ακόμη κι αν δεν συμπίπτει μ αυτή της Πολιτείας ή της Διοικούσης Εκκλησίας!
Είμαι σίγουρος ότι δεν υπάρχει ή δεν θα έπρεπε να υπάρχει “πόλεμος” πολιτισμών όσο αναφερόμαστε στον “χριστιανικό πολιτισμό”.
Αν πάλι μας θεωρείτε τόσο “οπισθοδρομικούς” και “παλαιολιθικούς” επειδή παραμένουμε “επόμενοι τοις αγίοις πατράσιν ημών” και διαφωνούμε με όλη αυτή την προοδευτικότητά σας, δεν μπορούμε δυστυχώς να σας αναπαύσουμε.
Σκεφτείτε όμως λίγο πιό ώριμα τις συνέπειες των πράξεών σας. Μια ενδεχόμενη ανεξέλεγκτη θετικότητα απέναντι σε ανθρώπους που κουβαλούν περήφανα τα πάθη τους και μας τα επιβάλλουν με το “βούρδουλα” των νόμων, σχετικοποιώντας, υποτιμώντας, βλασφημώντας την Αλήθεια, μπορεί μόνο να ανοίξει τους ασκούς του Αιόλου και τότε να ισχύσει το σοφό γνωμικό “ενός κακού μύρια έπονται”. Αληθινά, πίσω απ το θέμα αυτό του αν δύο άντρες συνιστούν κατά τον Νόμο του Θεού οικογένεια, έρχονται οι ρόλοι και οικογένειες των διεμφυλικών, των ασεξουαλικών, των ντεμί-σεξουαλικών, των αμφίφυλων, μετά των παιδεραστών, των κτηνοβατών και όλων των λοιπών διαστροφών.
Εσείς όμως π. Ιωάννη που προέρχεσθε από προοδευτική, μεταμοντέρνα Ορθόδοξη Εκκλησία, τι γνώμη έχετε για την ευλογιά των πιθήκων που προσβάλλει κυρίως ομοφυλόφιλους άντρες ως φανερά πια σεξουαλικώς μεταδιδόμενη ασθένεια; Τι γνώμη έχει η Εκκλησία στην Αμερική για τους detrans που ως προσβεβλημένα πρόσωπα αδελφών μας γυρεύουν να “επιστρέψουν” στο πρώτο τους φύλο; Τι θέση παίρνετε για την προσφάτως δημοσιευθείσα μελέτη που δίνει ποσοστό διεμφυλικών στο 51% να έχει σκεφτεί μέσα στο 2021 την αυτοκτονία; Στις περήφανες και προοδευτικές ΗΠΑ. Τι κάνετε εκεί για να προστατεύσετε αυτούς τους ανθρώπους; Τους επευλογείτε; Δεν τους ποιμαίνετε;
Και γιατί κόπτεσθε τόσο να μας σώσετε από τον κακό εφιάλτη σας, τον ανατολικό μας πολιτισμό; Βυζαντινόφοβοι καταντήσατε!
Γιατί σχεδιάσατε τόσο κομψά να δημιουργήσετε θέματα που εγείρουν βιοηθικά, κοινωνικά, θεολογικά, ιατρικά προβλήματα;
Γιατί σώνει και καλά να μολύνετε με τις μοντέρνες ιδέες σας την Εκκλησία της Ελλάδος που βαδίζει συντηρητικά, προσεκτικά, διστακτικά και διερευνητικά μπροστά σε τεραστίων διαστάσεων κοινωνικά προβλήματα;
Είχατε 2 άντρες, κατοίκους ΗΠΑ να επιθυμούν την βάπτιση των 2 παιδιών. Γιατί έπρεπε να μπείτε στον κόπο και τα έξοδα να τελέσετε εδώ το μυστήριο;
Σεβαστέ άγιε Αρχιδιάκονε, λυπάμαι πολύ αλλά θα σας επιστρέψω την προτροπή να βγάλουμε τη δοκό απ τα μάτια μας και να μη κρίνουμε την ακίδα στα δικά σας. Και θα σας καλέσω να ανοίξετε τα ερμητικά κλειστά δικά σας μάτια. Ναι, εμείς έχουμε δοκό στα μάτια μας. Δεν παρουσιαστήκαμε ποτέ ως τέλειοι χριστιανοί και ούτε κουνήσαμε ποτέ το δάκτυλο σε κανέναν. Οπότε, μας εκπλήσσει το γεγονός ότι εσείς κρίνετε μια ολόκληρη Αυτοκέφαλη Ορθόδοξη Εκκλησία, ως Αρχιδιάκονος, και εκτοξεύετε πολύ βαριές εκφράσεις που δεν συνάδουν ούτε με το δικό σας σχήμα, ούτε και το αξίωμα του υποκινητού σας.
Και επειδή σας απευθύνει το λόγο ένας κληρικός που διετέλεσε στο παρελθόν επί πολλά έτη στα μέρη σας, στις ΗΠΑ, και έζησε από κοντά τις παθογένειες, τα λάθη, τις αστοχίες, τις πολιτικές και διπλωματικές σας κινήσεις αλλά και τις δυσκολίες επικοινωνίας με άλλες ομόδοξες κοινότητες της Διασποράς, θα σας καλέσω να ασχοληθείτε μ αυτά και να αφήσετε την Εκκλησία της Ελλάδος να ρυθμίσει τα του οίκου της.
Κλείνοντας θα ήθελα να ρωτήσω κάτι τον πάτρωνά σας.
Γιατί, δε βγαίνει να μας πεί τη δική του άποψη για όλα αυτά; Για τις ανοίκειες επιθέσεις σε Ορθόδοξο Μητροπολίτη, για την ομοφυλοφιλία, για τα θέματα που σχετίζονται με την κοινότητα ΛΟΑΤΚΙ και ένα ακόμη. Να μας πεί πώς έφτασε στην απόφαση να δώσει οδηγία στους ιερείς της δικαιοδοσίας του να μεταλαμβάνουν με μεταλλικά κουταλάκια μιάς χρήσεως-έστω προσωρινά. Ποιά ανάγκη τον οδήγησε σε μιά τέτοια απόφαση που έστω προσωρινά, έθεσε ερωτηματικά για την αγιότητα και τον σκοπό του προσφερομένου Σώματος και Αίματος του Κυρίου μας; Εμείς εδώ, πάντως, στην οπισθοδρομική, για σας, Εκκλησία της Ελλάδος, δεν πάθαμε τίποτα κι ας έπεσαν πάνω μας πολλοί “επιστήμονες”. Θα μου πείτε, τι σχέση έχει η ερώτηση αυτή με το υπό συζήτηση θέμα; Έχει, όση και ο έλεγχος της Εκκλησίας μας από τον Αρχιδιάκονο όσον αφορά στο άλλο άσχετο θέμα της θέσης της Εκκλησίας μας στον κορωνοϊό και το Ουκρανικό.
Λυπάμαι και εύχομαι να ειρηνεύσουμε και να μονοιάσουμε τούτες τις κρίσιμες, για όλους μας στιγμές. Την ευχή σας!