Ἂς ρίξουμε πρῶτα μία ματιὰ στὴν γενικὴ ἱστορία τοῦ Πόντου ἀπὸ τὰ ἀρχαία χρόνια ἕως σήμερα.
Οἱ Ἕλληνες τοῦ Πόντου ἐπίσημα ἐγκαταστάθηκαν στὰ χώματα τοῦ ἱστορικοῦ Πόντου τὸν 8ο αἰῶνα π.Χ., ἂν καὶ πολλοὶ μελετητὲς ἰσχυρίζονται ὅτι ὑπῆρξαν πολὺ νωρίτερα ἐκεῖ. Κατ᾿ ἀρχὴν ἱδρύθηκε ἡ Σινώπη, μετέπειτα ἡ Σαμψοῦντα καὶ ἀκολούθησαν οἱ ὑπόλοιπες πόλεις, ἀπὸ Ἴωνες τῆς Μιλήτου. Ὁ μύθος τοῦ Ἰάσωνα, ἡ κάθοδος τῶν μυρίων τοῦ Ξενοφῶντα, ἀλλὰ καὶ προσωπικότητες ὅπως ὁ Στράβων καὶ ὁ Διογένης φώτισαν τὴν προχριστιανικὴ ἱστορία τοῦ Πόντου.
Τὰ μετέπειτα χρόνια κύλησαν περίπου ὁμαλὰ ἀκολουθώντας τὴν μοίρα πάνω κάτω τοῦ ὑπόλοιπου Ἑλληνισμοῦ. Τὰ πρῶτα χριστιανικὰ χρόνια στὸν Πόντο ἱδρύθηκαν ἱστορικότατες Μονές, ὅπως εἶναι τὰ 3 μεγάλα Μοναστήρια τοῦ Ἁγίου Ἰωάννη τοῦ Βαζελῶνα, τοῦ Ἁγίου Γεωργίου τοῦ Περιστερεῶτα, τῆς Παναγίας Σουμελᾶ, ἀλλὰ καὶ ἡ Παναγία Γουμερᾶ καὶ ἄλλα πολλά. Ἐρχόμενοι στὴν αὐτοκρατορία τῶν Κομνηνῶν, οἱ ὁποῖοι ἐκδιώχθηκαν μὲ τὶς σταυροφορίες ἀπὸ τὴν Κωνσταντινούπολη, στὴν συνέχεια ἐγκαταστάθηκαν καὶ ἵδρυσαν τὸ 1204 τὴν αὐτοκρατορία τῆς Τραπεζούντας, ἡ ὁποία διήρκεσε 257 χρόνια καὶ ἔγραψε λαμπρὴ ἱστορία, μέχρι νὰ πέσει στὰ χέρια τῶν Ὀθωμανῶν τὸ 1461, 8 χρόνια μετὰ τὴν πτώση τῆς Πόλης. Ἡ προσφορὰ τῆς Αὐτοκρατορίας ἦταν τεράστια, λόγῳ τῆς ἀνάπτυξης τεχνῶν καὶ ἐπιστημῶν τὰ δύσκολα κατὰ τὰ ἄλλα χρόνια ἐκεῖνα. Ἀρχιτεκτονική, χτίσιμο Ἐκκλησιῶν, Σχολείων, ζωγραφική, φυσική, μαθηματικά, ἀστρονομία εἶχαν τὴν τιμητική τους.
Στὸ σημεῖο αὐτὸ ἀρχίζουν τὰ δύσκολα: Τουρκοκρατία, ἐξισλαμισμοί, καταπίεση, ἦρθαν καὶ ἐπιβάρυναν τὴν καθημερινότητα τῶν Ποντίων, ἀλλὰ δὲν εἶχαν ποτὲ τὸ κουράγιο νὰ ξεχάσουν τὶς ἀρχές τους καὶ πολέμησαν μὲ ὅλα τὰ μέσα ποὺ διέθεταν. Ὁ κρυπτοχριστιανισμός, τὰ διπλὰ ὀνόματα, μουσουλμανικὸ καὶ χριστιανικὸ καὶ ἀργότερα τὸ ἀντάρτικο, ἦταν κάποια ἀπὸ τὰ μέσα ποὺ ἐπιστράτευσαν στὴ δύσκολη αὐτὴ περίοδο. Μὲ τὸ πέρασμα τῶν ἐτῶν ἡ Ρωμιοσύνη καὶ πάλι ἔδωσε τὰ φῶτα της. Ἡ προκοπὴ καὶ ἀξιοσύνη τῶν Ἑλλήνων τοῦ Πόντου ὁδήγησε τὸν Σουλτάνο νὰ δώσει ἰδιαίτερα προνόμια, σὲ αὐτοὺς ποὺ συμμετεῖχαν στὴν πρώτη μεγάλη ἐσωτερικὴ μετανάστευση τοῦ 1830 στὰ μεταλλεῖα στὸ ἐσωτερικό τῆς Τουρκίας καὶ τοὺς Ἀργυρουπολίτες. Ἡ πλούσια τάξη στὶς μεγάλες παραλιακὲς πόλεις ἦταν καὶ πάλι Ἑλληνική, μὲ τραπεζίτες, ἐμπόρους κ.λπ. Ἡ ἵδρυση τοῦ Φροντιστηρίου τῆς Τραπεζούντας, τῆς Ἀργυρουπόλεως καὶ ἄλλων περιοχῶν, ἡ ἔκδοση ἔντυπου ὑλικοῦ, ὁ ρόλος τῆς Ἐκκλησίας στὴν ἐθνικὴ συνείδηση καὶ διατήρηση τῆς γλώσσας, ἡ βιβλιοθήκη τῆς Ἀργυρούπολης, εἶναι μερικὰ χτυπητὰ παραδείγματα τῆς πολιτισμικῆς ἀνωτερότητας τοῦ Ἑλληνικοῦ στοιχείου στὴν περιοχὴ τοῦ Πόντου, ἀλλὰ καὶ τῆς εὐρύτερης Μικρᾶς Ἀσίας. Παρόμοιες καταστάσεις διαδραματίζονται καὶ στὴν Πόλη καὶ στὴν Μικρὰ Ἀσία γενικότερα, μὲ τοὺς Ἕλληνες νὰ ἔχουν τὸ πολιτιστικὸ πλεονέκτημα ἀπέναντι στὸ ψηφιδωτὸ τῶν λαῶν τῆς Ὀθωμανικῆς αὐτοκρατορίας.
Ἀλλὰ καὶ πάλι ἀρχίζει νέα αἱματοβαμμένη σελίδα μὲ τὸ κίνημα τῶν Νεοτούρκων τὸ 1908 καὶ οἱ ἐκκαθαρίσεις του ἦταν θέμα χρόνου νὰ αἱματοκυλήσουν Ἀρμένιους καὶ Ρωμιοὺς καθὼς ἦταν πλήρως ρατσιστικοῦ περιεχομένου. Αὐτὸς εἶναι καὶ ὁ ὁρισμὸς τοῦ ρατσισμοῦ, ἡ Τουρκία στοὺς Τούρκους διὰ μέσου τῶν ὅπλων καὶ ὄχι ἡ σημερινὴ στάση τοῦ Ἑλληνικοῦ λαοῦ ἀπέναντι στοὺς μετανάστες. Οἱ λευκοὶ θάνατοι, τὰ ἀμελὲ ταμπουροῦ, οἱ ἀτέλειωτες πορεῖες ἐξόντωσης ἀκολουθώντας τὸ γερμανικὸ μοντέλο ἐξόντωσης τῶν λαῶν, μὲ πρωτεργάτη τὸν Λίμαν Φὸν Σάντερς, οἱ βιασμοί, τὸ ξεκοίλιασμα ἐγκύων, οἱ θηριωδίες τοῦ Τοπὰλ Ὀσμάν στὴ περιοχὴ τῆς Κερασοῦντας, οἱ μαζικὲς ἐκτελέσεις Ρωμιῶν, οἱ ὀργανωμένοι ἐμπρησμοὶ ρωμαίϊκων χωριῶν, τὰ ὀπισθοδεσίματα τῶν χεριῶν καὶ τὸ ρίξιμο στὸν Ἄλυ ποταμὸ στὸ Σεϊτὰν Ντερεσὶ (φαράγγι τοῦ διαβόλου), τὰ δικαστήρια ἀνεξαρτησίας καὶ οἱ κρεμάλες στὴν Ἀμάσεια, ὅπου ἄφησε τὴν τελευταία πνοή ἡ ποντιακὴ διανόηση καὶ ὄχι μόνο, εἶναι μερικὰ ἀπὸ τὰ παραδείγματα τὴν συστηματικῆς ἐξόντωσης Ἀρμενίων ἀπὸ τὸ 1915 ἀρχικὰ καὶ τοῦ Ἑλληνικοῦ στοιχείου στὴ συνέχεια.
Στὸ σημεῖο αὐτὸ ἔρχεται καὶ τὸ αἴσθημα αὐτοσυντήρησης τοῦ Ἑλληνικοῦ στοιχείου ποὺ παίρνει τὴν κατάσταση στὰ χέρια του. Τὸ ἀντάρτικο δὲν προέκυψε βέβαια ἀπὸ τὴν προκλητικότητα τῶν Ρωμιῶν ὅπως ἀρέσκεται νὰ ἀναφέρει ἡ τουρκικὴ πλευρά, ἀλλὰ ἀπὸ μία πέρα γιὰ πέρα ἀληθινὴ ἀνάγκη τῆς ἐποχῆς ὁρισμένων παλληκαριῶν νὰ πάρουν τὰ βουνὰ μὴ ἀντέχοντας ἄλλο τὴν καταπίεση, ἡ ὁποία ἦταν ἐντονότατη στὸν δυτικὸ Πόντο. Τὸ ἀντάρτικο μετὰ τὸ 1800 πῆρε διαστάσεις καὶ ἔφτασε νὰ παίζει καθοριστικότατο ρόλο στὴν προδιαγεγραμμένη ἄσχημη μοίρα τῶν Ἑλλήνων τοῦ Πόντου μετὰ τὸ 1915. Ἐπίσης αὐτὸ τὸ ἀντάρτικο ἔχει τεράστια σημασία, διότι κράτησε κυριολεκτικὰ ζωντανὰ χιλιάδες γυναικόπαιδα, μέσα ἀπὸ ἀπίστευτα τραγικὲς καταστάσεις, μὲ τοὺς ὁπλαρχηγοὺς φόβο καὶ τρόμο τῶν τουρκικῶν ἀρχῶν, ὁρισμένοι ἀπὸ τοὺς ὁποίους ἐπικηρύχτηκαν μὲ ποσὰ ποὺ ξεπερνοῦσε ἀκόμα καὶ ἡ ἐπικήρυξη τοῦ Κολοκοτρώνη τὰ χρόνια ἐκεῖνα. Δὲν βοηθήθηκαν ποτὲ καὶ ἀπὸ κανέναν ἐθνάρχη Βενιζέλο ἢ ὁποιονδήποτε ἀρχηγὸ τοῦ Ἑλληνικοῦ κράτους τὴν περίοδο αὐτή, μέχρι τὴν ἀνταλλαγὴ τοῦ 1922 ἂν καὶ τὸ ζήτησαν ἐπανειλημμένα καὶ ἐπίμονα, ἀλλὰ τὸ ἀποτέλεσμα ἦταν πάντοτε ἀρνητικό. Μόνο ὑποσχέσεις γιὰ βοήθεια καὶ αὐτὲς ἀπὸ τὸν ρώσικο στρατό, ὁ ὁποῖος ἐπίσης δὲν ἀνταποκρίθηκε. Ἡ εἴσοδος τοῦ τσαρικοῦ στρατοῦ τὸ 1916 στὴ Τραπεζοῦντα ἔδωσε πνοὴ καὶ λόγο ἐλπίδας στοὺς Ρωμιοὺς τοῦ ἀνατολικοῦ Πόντου, τὴ στιγμὴ ὅμως ποὺ ὅλος ὁ δυτικὸς Πόντος ὑπέφερε τὰ πάνδεινα ἀπὸ τὸν πληγωμένο ἐγωϊσμὸ τῶν Νεοτούρκων. Ἡ ἥττα στὸ ἐσωτερικό τῆς Ρωσίας ἀπὸ τοὺς μπολσεβίκους 2 χρόνια ἀργότερα καὶ ἡ φανερὴ θέση τοῦ Ἑλληνικοῦ κράτους ὑπὲρ τοῦ Τσάρου ἔτρεψε τοὺς μπολσεβίκους σὲ βοήθεια στὸν Κεμὰλ στὴν συνέχεια. Γιὰ τὸ μοιραῖο τέλος συνετέλεσαν καὶ ἄλλοι παράγοντες ὅπως τὰ ἀτελείωτα λάθη τῆς Μικρασιατικῆς ἐκστρατείας, ἡ παρουσία τοῦ φιλοτούρκου ὕπατου ἁρμοστῆ Στεργιάδη στὴ Σμύρνη, οἱ ἐκλογὲς ἐν μέσῳ πολέμου, ἡ ἀλλαγὴ τῆς στρατιωτικῆς ἡγεσίας ἀπὸ τοὺς ἑπόμενους, ἡ ἔλλειψη καθορισμένου σκοποῦ στὴ Μικρασία, ποὺ φαίνεται ἀπὸ τὴν ἀποστολὴ αὐτοκτονίας ἐν μέσῳ τῆς Ἁλμυρῆς ἐρήμου στὴν Ἄγκυρα, πέραν τῆς κάλυψης ποὺ δώσαμε στοὺς δῆθεν συμμάχους μας γιὰ τὰ σκοτεινά τους σχέδια. Ἡ ἱστορία βέβαια τῶν συμμάχων κάθε ἄλλο παρὰ ἠθικὴ καὶ ἔντιμη ὑπῆρξε. Δὲν ξεχνᾶμε τὶς ἀποικίες ποὺ ἐγκατέστησαν στὸν παγκόσμιο χάρτη, ὄχι μὲ πολιτισμὸ, ἀλλὰ μὲ τὰ ὅπλα καὶ σὲ ὅλες τὶς Ἠπείρους, δὲν ξεχνᾶμε πὼς ἀπὸ τῆς γέννησης τοῦ Ἑλληνικοῦ κράτους τὸ 1821 τοὺς χρωστᾶμε χρήματα, ὅταν πληρώναμε 9 καράβια γιὰ νὰ πάρουμε 1, δὲν ξεχνᾶμε πὼς κάθε φορά ποὺ ἐνδιαφέρονται γιὰ τὸ καλό τῆς Ἑλλάδας, τὸ πληρώνουμε ἀκριβά. Ἔτσι ἀκριβῶς ἰσχύει καὶ σήμερα. Αὐτοὶ μᾶς ἔστειλαν στὴν Μικρὰ Ἀσία γιὰ κάποιο σκοπό, ἀλλὰ ὅταν τελείωσαν τὰ σχέδιά τους, βοηθοῦσαν τὸν Κεμὰλ σὲ καθημερινὴ βάση, κάνοντας τὰ στραβὰ μάτια σὲ κατάφορες περιπτώσεις ἀδικιῶν σὲ βάρος τοῦ Ἑλληνισμοῦ, βοηθώντας ἔτσι καὶ στὸν «συνωστισμὸ» τῆς Σμύρνης. Ἡ μητέρα Ἑλλάδα οὐδέποτε ἔστειλε καράβια γιὰ νὰ σωθεῖ ὅτι ἀπέμεινε ἀπὸ τοὺς δύσμοιρους Ρωμιοὺς καὶ οἱ ὑποτιθέμενοι σύμμαχοι, ὄχι μόνο δὲν ἔρριξαν μία κανονιὰ νὰ ἀποφευχθοῦν ἐκεῖνες οἱ ἀκρότητες ποὺ ὅμοιές της δὲν ἔχει δεῖ ἀνθρώπινο μάτι, ἀλλὰ ἔρριχναν καὶ βραστὸ νερὸ σὲ αὐτοὺς ποὺ σκαρφάλωναν στὰ καράβια γιὰ νὰ σωθοῦν. Ὑπάρχει μάλιστα μαρτυρία ἀπὸ αὐτόπτη μάρτυρα ὁ ὁποῖος αἰσθάνθηκε ντροπὴ ποὺ ἀνῆκε στὸ ἀνθρώπινο γένος, μὲ ὅλα αὐτὰ ποὺ συνέβησαν στὸ κάψιμο τῆς Σμύρνης.
Δὲν τελείωσε ὅμως ἡ ὀδύσσεια τοῦ Ἕλληνα στὴν Σμύρνη. Ὅσοι πρόλαβαν πῆγαν στὰ βόρεια παράλια τῆς Μαύρης θάλασσας καὶ προστέθηκαν στὸν ἤδη ὑπάρχοντα Ἑλληνισμό. Ἦρθε ὁ Στάλιν τὶς ἑπόμενες δεκαετίες νὰ ἐξολοθρεύσει πλήρως τοὺς ἐναπομείναντες Ἕλληνες οἱ ὁποῖοι παρήγαγαν καὶ πάλι πολιτισμὸ ἐπὶ σειρὰ ἐτῶν, σὲ μία ἀντίστοιχη λογικὴ ἐσωτερικῆς ἐκκαθάρισης ἀπὸ ἀνεπιθύμητες μειονότητες. Μὲ ὅλες αὐτὲς τὶς καταστάσεις δὲν θὰ μποροῦσε νὰ ἔχει διαφορετικὸ τέλος ἡ μοίρα τοῦ Ἑλληνισμοῦ τῆς Ἀνατολῆς μὲ ξερρίζωμα ἀπὸ τὶς πατρογονικές του ἑστίες μετὰ ἀπὸ 3.000 χρόνια, καθὼς καὶ τὶς τραγικὲς ἀπώλειες ψυχῶν καὶ τὴν καταρράκωση τοῦ προσφυγικοῦ πλέον Ἑλληνισμοῦ.
Πῶς ἀποδεικνύεται ἡ Γενοκτονία τῶν Ἑλλήνων τῆς Ἀνατολῆς;
Ἔχουν καταγραφεῖ ἀπὸ Ἑλληνικῆς πλευρᾶς ἄπειρες μαρτυρίες ἀπὸ ἀνθρώπους 1ης γενιᾶς γιὰ τὶς καταστάσεις τοῦ διαδραματίστηκαν ἐκεῖνα τὰ χρόνια. Ὑπάρχουν ἐπίσης ἐπίσημα ἔγγραφα ἀπὸ τὴν ἀλληλογραφία τῆς ἐποχῆς στὴν κατοχὴ τοῦ Ἑλληνικοῦ κράτους. Ἂν κάποιος θεωρήσει ὅτι ἐμεῖς οἱ Πόντιοι ὑπερβάλλουμε γιὰ νὰ διεκδικήσουμε κάτι παραπάνω ἀπὸ αὐτὸ ποὺ μᾶς ἀνήκει, ἂς ἀνατρέξει σὲ ἐπίσημα ἔγγραφα ἀπὸ ξένους πρέσβεις τῆς ἐποχῆς καὶ ὁρισμένοι ἀπὸ αὐτοὺς μάλιστα οὔτε φιλέλληνες ὑπῆρξαν, ἀλλὰ στὴ πορεία εἶδαν τὴν ἀδικία εἰς βάρος τῶν Ἑλλήνων νὰ παίρνει τεράστιες διαστάσεις, ὅπως οἱ πρέσβεις τῶν Η.Π.Α. τῆς Κωνσταντινούπολης κ. Μοργκεντάου καὶ τῆς Σμύρνης κ. Χόρτον, ὁ ὁποῖος μάλιστα ἔγραψε τὸ βιβλίο γιὰ τοὺς Τούρκους «Ἡ κατάρα τῆς Ἀσίας», τὸ ὁποῖο ὁ Βενιζέλος ἀρνήθηκε νὰ ἐκδώσει στὴν Ἑλλάδα, ἀλλὰ ἀπεναντίας πρότεινε τὸν Κεμὰλ γιὰ Νόμπελ εἰρήνης λίγα χρόνια ἀργότερα.
Δυστυχῶς ὅμως σήμερα ἡ ἱστορικὴ ἀλήθεια πηγαίνει περίπατο, λόγῳ τῆς τάσης τῶν ἑκάστοτε πολιτικῶν ὅλων τῶν Χωρῶν, νὰ ἀναδεικνύουν μόνο αὐτὰ πού τοὺς ἐξυπηρετοῦν σὰν κράτη. 72 χρόνια μετὰ τὴν καταστροφὴ τὸ Ἑλληνικὸ κράτος, ἔδωσε μία ἡμέρα μνήμης γιὰ τὴν Γενοκτονία τῶν Ἑλλήνων τοῦ Πόντου, τὴ στιγμὴ ποὺ θὰ ἔπρεπε νὰ τεθεῖ τὸ ζήτημα ἐξ ἀρχῆς σὲ πανπροσφυγικὴ βάση. Εἰδικὰ σήμερα μᾶς ἔχουν ἀναγκάσει νὰ θεωροῦμε σὰν πολυτέλεια ἕνα ζήτημα τεραστίων διαστάσεων, τοῦ ξερριζωμοῦ τοῦ Μικρασιατικοῦ ἑλληνισμοῦ ποὺ προκαλεῖ ρίγος καὶ ἀπέχθεια ὁ τρόπος μὲ τὸν ὁποῖο ἐκδιώχθηκε ἀπὸ τὶς πατρογονικές του ἑστίες ὁ Ἑλληνισμὸς τῆς Ἀνατολῆς. Καὶ αὐτὸ γιατί δὲν γνωρίζουμε στὴν πλειοψηφία τὴν ἱστορία μας, μᾶς ἀπασχολεῖ σὲ μέγιστο βαθμὸ ἡ καθημερινὴ ἐπιβίωσή μας καὶ αἰσθανόμαστε ὅτι αὐτοὶ ποὺ μᾶς κυβερνᾶν δὲν πρόκειται ποτὲ νὰ προβάλλουν ὁποιαδήποτε αἰτήματα στὴ γείτονα χώρα, μὲ τὴ δουλοπρέπεια ποὺ τοὺς διακρίνει σὲ κάθε ἐπίπεδο.
Τί πετύχαμε μέχρι σήμερα;
Πέραν τῆς αὐτονόητης ἀναγνώρισης ἀπὸ τὸ Ἑλληνικὸ κράτος, ἡ ὁποία μόνο αὐτονόητη δὲν ἀποδείχθηκε, ἔχουν ἀναγνωρίσει τὴν Γενοκτονία τοῦ Ἑλληνισμοῦ τῆς Ἀνατολῆς, ἡ Νότια Αὐστραλία, τὸ Σουηδικὸ κοινοβούλιο, ἀρκετὲς ἀμερικάνικες πολιτεῖες καὶ μὲ εὐχαρίστηση ἀκούω πὼς θὰ τεθεῖ θέμα καὶ σὲ ἄλλα Κοινοβούλια σύντομα. Ἀπεναντίας ὅμως τὸ Ἑλληνικὸ κράτος κρατάει μία στάση ἐντελῶς ἀντίθετη, ἀλλὰ ὄχι ἀνεξήγητη. Ἐκδηλώσεις γιὰ τὴν ἀνάδειξη τῆς προσωπικότητας τοῦ Κεμάλ, ἵδρυση κέντρου Ὀθωμανισμοῦ στὴν Καβάλα, ἀναπάντητες προκλητικότατες παραβιάσεις τοῦ Ἑλληνικοῦ χώρου καὶ τοποθετήσεις Τούρκων ἀξιωματούχων ἐπὶ τῆς Γενοκτονίας, συνεχῶς αὐξανόμενα κονδύλια καὶ ἐλευθερίες σὲ μουσουλμανικὲς μειονότητες ποὺ φυσικὰ καὶ δὲν εἶναι ἀμιγῶς τούρκικες, κάθε ἄλλο, ἐνῶ στὸ ἀντίποδα δὲν ὑπάρχουν καταγεγραμμένοι οἱ Χριστιανικοὶ πληθυσμοὶ στὴν Τουρκία καὶ δὲν ὑπάρχουν ἀντίστοιχες ἐλευθερίες ἔστω στὸν Ἑλληνισμὸ τῆς Πόλης. Τὶς δικές μας Ἐκκλησίες τὶς ἔχουνε στάβλους γιὰ τὰ ζῶα τους. Ὅσοι εἴχατε τὴν τύχη νὰ πᾶτε στὸν Πόντο, καταλαβαίνετε τί ἐννοῶ.
Ποιὸς ὁ σκοπὸς τῆς ἀναγνώρισης τῆς Γενοκτονίας;
Στὸ σημεῖο αὐτὸ πρέπει νὰ ξεδιαλύνουμε τὸν στόχο ποὺ ἔχουμε θέσει γιὰ τὴν ἀνάδειξη τῆς Γενοκτονίας. Φυσικὰ καὶ δὲν εἶναι ἡ καλλιέργεια τοῦ μίσους μὲ τὴ γείτονα χώρα, φυσικὰ καὶ δὲν ἔχουμε βίτσιο νὰ μᾶς ζητᾶνε ὅλοι συγγνώμη γιατί ἐμεῖς εἴμαστε οἱ ἀδικημένοι πάντα, φυσικὰ καὶ δὲν ἀπαιτοῦμε ἐδῶ καὶ τώρα τὰ μέρη ποὺ ἀφήσαμε πίσω. Αὐτὸ ποὺ ἐπιζητοῦμε εἶναι κατ᾿ ἀρχήν, ἐπειδὴ ἡ Γενοκτονία τοῦ Ἑλληνισμοῦ τῆς Ἀνατολῆς ΣΥΝΕΒΗ, καὶ εἶναι πέρα γιὰ πέρα ἀληθινή, σὰν ἀνθρώπινες ὀντότητες ἔχουμε τὸ δικαίωμα νὰ μαθαίνουμε τὴν ἱστορία ὅπως ἀκριβῶς συνέβη καὶ ὄχι στρογγυλοποιημένη γιὰ ὑπόγειους σκοπούς. Ἐπειδὴ σὲ ἐκείνη τὴν φάση τῆς ἀνθρώπινης ἱστορίας ὑποστήκαμε τὰ πάνδεινα, ἡ ἀναγνώριση θὰ βοηθοῦσε στὸ νὰ ἐξαλειφθοῦν στὸ μέλλον παρόμοιες καταστάσεις στὴν πλάτη ὁποιουδήποτε λαοῦ. Ἡ ἐκμάθηση καὶ ἀναγνώριση τῆς ἱστορικῆς ἀλήθειας εἶναι ἐπιβεβλημένη, εἶναι ἀπαιτητὴ καὶ εἶναι πολιτισμός. Στὴν ἀντίθετη περίπτωση ἐξυπηρετεῖ σκοτεινοὺς καὶ μόνο σκοποὺς μικρῆς ἢ μεγάλης μερίδας ἀνθρώπων καὶ ὁδηγεῖ στὴν χειραγώγηση τοῦ λαοῦ καὶ τὴν ἐξαπάτησή του. Ἡ ἱστορία διδάσκει συνεχῶς καὶ πρέπει νὰ τὴν γνωρίζουμε, γιὰ νὰ κάνουμε σωστὴ ἀξιολόγησή της καὶ νὰ μὴν ἐπαναλαμβάνονται τὰ ἴδια λάθη τοῦ παρελθόντος.