Ἀρχιμ. Μαξίμου Παναγιώτου,
Ι. Μονή Παραμυθίας Ρόδου
Πῶς κανείς προσεύχεται σωστά;
Ἡ προσευχή εἶναι ἡ βάση τῆς πνευματικῆς ζωῆς. Αὐτή ἁγιάζει τήν ψυχή καί ἀναπτύσσει ὅλες τίς ἀρετές. Ἄν κάποιος δέν προσεύχεται σωστά, δέν χαίρεται ἐσωτερικά καί σίγουρα κάποτε θά σταματήσει νά προσεύχεται.
Σωστή προσευχή κάνει μόνον ὅποιος πιστεύει ὀρθόδοξα στόν Θεό, ἀγωνίζεται νά καθαρισθεῖ ἀπό τά πάθη του καί πράττει καλά ἔργα στή ζωή του. Οἱ ἀλλόθρησκοι καί οἱ αἱρετικοί προσεύχονται, ἀλλ’ ὅμως χτυποῦν σέ «λάθος πόρτα», δέν ἐπικοινωνοῦν μέ τόν πραγματικό Θεό. Οἱ ὀρθόδοξοι χριστιανοί διατηροῦν ἀνόθευτη τή διδασκαλία τοῦ Χριστοῦ καί τῆς πρώτης Ἐκκλησίας καί ὡς γνήσια τέκνα ἐπικοινωνοῦν μέ τόν πραγματικό Θεό. Ἄν ὅμως κι αὐτοί δέν ἀγωνίζονται ἐνάντια στά πάθη τους ἤ στό κακό κι οὔτε πράττουν καλά ἔργα, τότε …ἡ προσευχή τους δέν εἰσακούεται. Συνήθως ἡ ἁμαρτωλή κι ἀμετανόητη ψυχή δέν ἔχει παρρησία πρός τόν Θεό καί δέν μπαίνει στόν κόπο νά προσευχηθεῖ.
Ὅταν προσευχόμαστε καί βρισκόμαστε στά ἀρχικά στάδια τῆς πνευματικῆς ζωῆς, χρειάζεται νά πιέζουμε τόν ἀμελῆ ἑαυτό μας. Ὅσο πιέζουμε τόν ἑαυτό μας καί ἀφιερώνουμε περισσότερο χρόνο στήν προσευχή, τόσο καθαριζόμαστε ἀπό τά πάθη μας. Αὐτή ἡ κάθαρση θά βελτιώσει τήν ποιότητα τῆς προσευχῆς. Ἡ προχωρημένη προσευχή εἶναι καρπός τῆς χάριτος τοῦ Ἁγίου Πνεύματος κι ἀναβλύζει ἀπ’ τήν ψυχή μας χωρίς κόπο. Ὁ Ἀπόστολος Παῦλος γράφει στούς Ρωμαίους (8,25): «τό ἴδιο τό Ἅγιο Πνεῦμα ἐμπνέει μέσα μας θερμή προσευχή, πού ἐκφράζεται μέ στεναγμούς ἀνέκφραστους».
Ὅταν προσευχόμαστε, πρέπει νά ἔχουμε τήν αἴσθηση ὅτι εἴμαστε παιδιά τοῦ Θεοῦ καί ὅτι ζητᾶμε ἀπ’ τόν οὐράνιο Πατέρα νά σώσει ἕνα χαμένο παιδί Του, ἕνα ἀπολωλός πρόβατο. Ἐπίσης χρειάζεται νά ἔχουμε τή συναίσθηση ὅτι μιλᾶμε στόν Παντοδύναμο, Πανάγαθο καί Πάνσοφο Θεό. Μόνο τότε θά μᾶς διακατέχει καλός φόβος καί μεγάλος σεβασμός. Μέ τήν προσευχή αὐτή θά ζητᾶμε ἀπό τόν Θεό οὐσιαστικά πράγματα γιά τή ζωή μας καί θά εἶναι συγκεντρωμένος ὁ νοῦς μας στά λόγια της προσευχῆς.
Ὅταν προσευχόμαστε, χρειάζεται νά μᾶς διακατέχει ταπείνωση καί κατάνυξη. Αὐτή ἀναπτύσσεται μέσα μας, ὅταν θυμόμαστε τήν ἁμαρτωλότητά μας καί τή σταυρική θυσία τοῦ Χριστοῦ γιά τίς ἁμαρτίες μας. Ποιός δέν συγκινεῖται καί δέν πονάει, ὅταν συναισθάνεται ὅτι ἔχει ἄρρωστη ψυχή; Γιά τίς σωματικές ἀσθένειες προσευχόμαστε μέ πόνο καί δάκρυα πρός τόν Θεό, γιά τήν ψυχική μας θεραπεία γιατί νά μή προσευχηθοῦμε μέ θέρμη καί βαθύ ζῆλο; Ποιός δέν συγκινεῖται, ὅταν συναισθάνεται ὅτι οἱ ἁμαρτίες του ὁδήγησαν τόν Χριστό στό σταυρό; Ἡ προσευχή τῆς μετάνοιας εἶναι ὑπόθεση ὅλης της ζωῆς μας, γιατί ἁμαρτάνουμε συνεχῶς. Ἡ προσευχή τῆς μετάνοιας δημιουργεῖ φρόνημα ταπεινό καί αὐτό ἑνώνει μέ τόν Θεό καί κατόπιν ἑλκύεται ἡ χάρη τοῦ Θεοῦ, πού καθαρίζει τήν ψυχή ἀπό τά πάθη της. Πολλές φορές γράφεται στήν Ἁγία Γραφή: «ὁ Θεός στούς ὑπερήφανους εἶναι ἐνάντιος, ἐνῷ στούς ταπεινούς δίδει τή χάρη Του» (Ἰακ. 5,10, Α΄ Πέτρ. 5,5 κλπ.). Ὅταν ἔλθει ἡ θεία χάρη, τότε χάνεται τό σκοτάδι τῶν παθῶν καί ἐμφανίζεται τό φῶς τῶν ἀρετῶν. Ὅταν ἔλθει ἡ κάθαρση, λένε οἱ ἅγιοι Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας μας, τότε ἔρχεται καί ὁ θεῖος φωτισμός.