Ἀνακαλύπτω τὶς ρίζες τῶν λέξεων – Διλήμματα

 

Κτήριο ἢ κτίριο; Οἱ περισσότεροι γράφουν κτίριο μὲ ι. Ἡ γραφὴ αὐτὴ θεωρεῖται ἀναμενόμενη, ἀφοῦ τὸ κτίριο φαίνεται νὰ συνδέεται ἐτυμολογικὰ μὲ τὸ ρῆμα κτίζω. Ὁ Σταματᾶκος στὸ «Λεξικὸν τῆς Νέας Ἑλληνικῆς Γλώσσης» (τ.2, σελ. 1754, ἐκδοτικὸς ὀργανισμὸς «Ὁ Φοῖνιξ», Ἀθῆναι, 1971) προκρίνει τὴ γραφὴ μὲ ι. Στὸ οἰκεῖο λῆμμα ἀξιολογεῖ τὸ κτήριο ὡς ἥττονα ὀρθὸ τύπο τοῦ κτιρίου. Ὁ Δημητρᾶκος στὸ «Μέγα Λεξικὸν ὅλης τῆς Ἑλληνικῆς Γλώσσης», τ.8, σελ.4160, ἐκδόσεις «Δομή», Ἀθῆναι, 1964 θεωρεῖ ὀρθότερο τὸ κτήριο, τὸ Μεγάλο Ἠλεκτρονικὸ Λεξικὸ τοῦ Πατάκη λημματογραφεῖ μόνο τὸ κτίριο, τὸ Λεξικὸ τῆς Κοινῆς Νεοελληνικῆς τοῦ Ἱδρύματος Τριανταφυλλίδη, ἂν καὶ ἐτυμολογεῖ τὴ λέξη ἀπὸ τὸ οἰκητήριο, ἀπορρίπτει τὴ γραφὴ μὲ η. Τὸ Λεξικὸ Μπαμπινιώτη θεωρεῖ ὡς μόνη ὀρθὴ γραφὴ τὸ κτήριο μὲ κριτήριο τὴν ἐτυμολογία τῆς λέξης ποὺ προέρχεται εἴτε ἀπὸ τὸ οἰκητήριο ἢ τὸ εὐκτήριο. Τὸ Χρηστικὸ Λεξικὸ τῆς Ἀκαδημίας λημματογραφεῖ καὶ τοὺς δύο τύπους (Χρηστικὸ Λεξικὸ τῆς Νεοελληνικῆς Γλώσσας, σελ.894, ἐκδόσεις «Ἐθνικὸ Τυπογραφεῖο», Ἀθῆνα 2014). Προσωπικὰ προτιμῶ τὸν τύπο μὲ η, διότι ἐτυμολογεῖται πιθανότατα ἀπὸ τὸ εὐκτήριο «οἶκος προσευχῆς» ἢ τὸ οἰκητήριο. Παρομοίως καὶ τὸ ἀγγλικὸ house προῆλθε ἀπὸ τὸ Godhouse. Σὲ κάθε περίπτωση καὶ οἱ δύο τύποι εἶναι ἀποδεκτοί.

 

Δείτε ΕΔΩ τα προηγούμενα άρθρα

Ετικέτες - Σχετικά Θέματα