Ο ΘΕΟΛΟΓΙΚΟΣ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΙΣΜΟΣ ΣΤΟΝ ΟΣΙΟ ΕΥΓΕΝΙΟ ΤΟΝ ΑΙΤΩΛΟ ΚΑΙ Η ΣΧΕΤΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥ ΣΤΟ ΕΛΛΗΝΟΜΟΥΣΕΙΟ ΑΓΡΑΦΩΝ.

   Ο Ευγένιος Γιαννούλης αποτελεί την κυρίαρχη πνευματική μορφή της Δυτικής Ελλάδας, αξεπέραστη ακόμη και σήμερα.

   Γρήγορα ξεχώρισε, στην εποχή του, τον 17ο αιώνα, από τους πιο πνευματικούς ανθρώπους του ελλαδικού χώρου. Αναφερόμαστε, αρχικά, στον ξεχωριστό Πατριάρχη Κύριλλο Λούκαρη, ενώ έγινε ο πιο αγαπημένος μαθητής του μεγάλου δασκάλου του Νέο- Αριστοτελισμού στην Ελλάδα, του Θεόφιλου Κορυδαλλέα, στον οποίο, εν πολλοίς και στο ανέκδοτο έργο του, θα πρέπει να αναζητήσουμε τις διδαχές του Ευγένιου.

   Αποτελεί την πρωταρχική μορφή της αναζήτησης για τους άγιους- λόγιους του 17ου αιώνα και το μυστηριώδες έργο τους, για το πνευματικό ρεύμα, που θα αποκαλέσουμε Θεολογικό Νέο- Αριστοτελισμό, έργο που είχε σημαντικότατη επίδραση στη συγκρότηση της νεότερης ελληνικής ταυτότητας.

   Η ίδρυση και η λειτουργία των Ελληνικών Σχολών, από τον 17ο και μετά, αποτελεί μια κρίσιμη στιγμή, στην εμβάθυνση, διαφύλαξη και διάδοση του Ελληνικού Πνευματικού Πολιτισμού και μπορεί να χαρακτηρισθεί σαν Ελληνικός Νέο- Αριστοτελισμός ή καλύτερα σαν Ορθόδοξος Ελληνικός Νέο- Αριστοτελισμός.

   Η αναβίωση του σχολιασμού και της διδασκαλίας των έργων του Αριστοτέλη, με σκοπό την κατανόηση και την εμβάθυνση στα μυστήρια και τις διδασκαλίες για το Πρώτο Κινούν, για την ανθρώπινη και συμπαντική Ψυχή, για το Σύμπαν, συγκροτούν την πνευματική παράδοση του Νέο- Αριστοτελισμού, στα χρόνια της τουρκοκρατίας, που πέρα από τα πνευματικά, θεολογικά και φιλοσοφικά, είχε έντονα κοινωνικά, πολιτιστικά, αλλά και ατομικά και ψυχολογικά χαρακτηριστικά.

   Η διδασκαλία μέσα από τον σχολιασμό του έργου του Αριστοτέλη στον ελλαδικό χώρο, τον 17ο αιώνα, συνέβαλε σημαντικά στην αναγέννηση των γραμμάτων και της φιλοσοφίας, στη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης των ελληνικών κοινοτήτων, στην ανάπτυξη του εμπορίου, στη εδραίωση ιδιαίτερων, τοπικών, αυτοδιοικητκών, πολιτικών σχημάτων στον ευρύτερο ελλαδικό χώρο, στην ανάδειξη μιας ιδιαίτερης εθνικής, ελληνικής, γλώσσας και συνείδησης.

   Αναδεικνύεται, στην περίπτωση αυτή, ένα ιδιαίτερο πνευματικό φαινόμενο, ο «Ορθόδοξος Νέο- Αριστοτελισμός», που αποτελεί ένα σίγουρο κοινωνικό αντίδοτο στη διάχυτη πνευματική και υλική φτώχια, στην εθνική ανασφάλεια και στην υπέρμετρη βία που επικρατούσε ανά τόπο αναφοράς, στον ελλαδικό χώρο.

   Ο Νέο- Αριστοτελισμός συνδέεται με τον σχολιασμό και τη διδασκαλία των έργων του Αριστοτέλη από μια σειρά από Έλληνες Δασκάλους, με πιο γνωστό τον Αθηναίο Θεόφιλο Κορυδαλέα (1574-1646), το Ζακυνθινό Ν. Κούρσουλα (1602-1652), τον Κρητικό Γ. Βλάχο (1605/7 – 1685), το Γιαννιώτη Γ. Σουγδουρή (+1725), τον Α. Μαυροκορδάτο (1641-1709), από την Πόλη, αλλά και τον Αιτωλό Ευγένιο Γιαννούλη, στο έργο του οποίου αφιερώνεται αυτή η εργασία.

   Ενδεικτικά στοιχεία για το φιλοσοφικό- θεολογικό έργο του Ευγένιου στο Ελληνομουσείο μπορούμε να εντοπίσουμε μέσα από κάποιες επιστολές δικές του, αλλά και στις αναφορές του Αναστάσιου Γόρδιου στον Δάσκαλο των Αγράφων.

   Η διδασκαλία του Ευγένιου στις σχολές που ίδρυσε στην Ευρυτανία, πιθανά αναφέρεται, γύρω από τη λογική, από την ανθρώπινη ψυχή, από το σύμπαν, κυρίως, όμως, γύρω από την προσέγγιση του Πρώτου Κινούντος – Θεολογικού Λόγου, που συναντάμε πρώτη φορά στη διδασκαλία του Νέο- Αριστοτελισμού του Θεόφιλου Κορυδαλέα.

   Ενδείξεις για τη διδασκαλία του Ευγένιου βρίσκουμε στο έργο του Αναστάσιου Γόρδιου, που αποτελεί και το κλειδί για την κατανόηση των μυστικών των ελληνικών σχολών της Ευρυτανίας κατά την τουρκοκρατία.

   Θα επιμείνουμε, στο κρίσιμο ζήτημα της προσέγγισης της Ελληνικής Πνευματικής Κληρονομιάς, σύμφωνα με αυτή την εργασία, που σχετίζεται με τη διαδικασία της κατανόησης της ζωής και της διδασκαλίας των Ελλήνων Σοφών Δασκάλων, με την προσπάθεια εμβάθυνσης στον Μυστικό Λόγο, που εκφέρεται από τους Δασκάλους στους Τόπους και στις Σχολές της Ελληνικής Παράδοσης.

   Ο Μυστικός αυτός Λόγος θεωρείται ικανός να εκφράσει τα μυστικά και τις εμπειρίες της Ορθοδοξίας, να οδηγήσει σε μια πνευματική Ανάβαση στο Ιερό και Πνευματικό, να οδηγήσει σε πνευματικές διαδικασίες που επιτρέπουν στο Πνεύμα να εκφράζεται μέσα στην Κτίση, που, έτσι, καλωσορίζει το Ιερό μέσα στον κόσμο.

Ετικέτες - Σχετικά Θέματα