Προσπαθώντας να παρακολουθήσω τα σχετικά με το ζήτημα του εμβολιασμού για την καταπολέμηση της πανδημίας, παραμένω στην κυριολεξία άναυδος. Οι φοιτητές μου, διαχρονικά, αλλά και όσοι παρακολουθούν την αρθρογραφία μου, γνωρίζουν την επιμονή μου στο ότι ο επιστήμονας και ο ερευνητής πρέπει να διαπνέονται από ταπεινό φρόνημα. Η σύστασή μου αυτή δεν έχει κάποιον γενικό ηθικοπλαστικό χαρακτήρα. Σχετίζεται κυρίως με το ρεαλιστικό γεγονός ότι ο επιστήμονας που δεν προσεγγίζει τα πράγματα έτσι, δεν μπορεί να σχεδιάσει σωστά την έρευνά του, ούτε να ερμηνεύσει ορθά και με ακρίβεια τις παρατηρήσεις του.
Η αλαζονεία είναι πάντοτε κακός σύμβουλος.
Γίνομαι κι εγώ, όπως όλοι, αυτόπτης και αυτήκοος μάρτυρας μιας απόλυτης θέσης που με σιγουριά εκστομίζεται δημόσια από πολλούς επιστήμονες που καλούνται να τοποθετηθούν στο ζήτημα του εμβολιασμού. Εννοώ αυτούς που στα μεγάλης επιρροής μέσα μαζικής ενημέρωσης της χώρας ρητά διακηρύσσουν ότι: τα εμβόλια για τον SARS-CoV-2 «είναι αποτελεσματικά και απόλυτα ασφαλή» ή «είναι αποτελεσματικά και εκατό στα εκατό ασφαλή».
Για μια ακόμα φορά, συστήματα εξουσίας και «τερατολόγοι» παίζουν συνεργατικά το παιχνίδι τους, για να ακυρώσουν με προπαγανδιστικά άλματα λογικής την εύλογη διαφοροποίηση και την κριτική σε αποφάσεις της εξουσίας.
Δεν είμαι ειδικός· δεν είμαι γιατρός, άλλα κτηνίατρος. Δεν είμαι ιολόγος, ανοσολόγος ή επιδημιολόγος, αλλά παθολογονατόμος. Επιπλέον, τα ιογενή νοσήματα και τα εμβόλια δεν ανήκουν στα κύρια ερευνητικά μου ενδιαφέροντα. Η κτηνιατρική εμπειρία, ωστόσο, από αρκετά –εδώ και δεκαετίες γνωστά– σημαντικά νοσήματα των ζώων που προκαλούνται από διάφορους κορονοϊούς, δείχνει ότι το ζήτημα των εμβολίων στην περίπτωση των συγκεκριμένων ιών δεν είναι καθόλου απλή υπόθεση.1 Στο πλαίσιο των σύγχρονων αντιλήψεων της Συγκριτικής Ιατρικής και της Ενιαίας Υγείας, τα δεδομένα αυτά πρέπει τουλάχιστον να λαμβάνονται υπόψιν. Άλλωστε, η ανακάλυψη του εμβολιασμού βασίζεται στις μελέτες του Edward Jenner (1749-1823) στην ευλογιά των βοοειδών και του χοίρου.
Όταν ακούω, λοιπόν, να λέγεται αυτό το «απόλυτα» και το «εκατό στα εκατό» το πρώτο πράγμα που λέω ανθρωπίνως είναι «μακάρι, από το στόμα σας και στου Θεού τ’ αυτί!». Ποιος νοήμων άνθρωπος δεν το εύχεται και ποιος δεν προσεύχεται γι’ αυτό; Ως επιστήμονας, όμως, προσωπικά δεν θα εκφραζόμουν ποτέ με τέτοια απόλυτη βεβαιότητα πάνω σε αυτό το ζήτημα. Αντίθετα, η τοποθέτησή μου θα ήταν για παράδειγμα η εξής: «σύμφωνα με τα στοιχεία που έχουν δημοσιευτεί, το εμβόλιο τάδε δεν έδειξε σοβαρές παρενέργειες στο χρόνο για τον οποίο έχει ελεγχθεί που είναι τάδε μήνες». Αυτήν τη στιγμή αναφερόμαστε σε χρόνο ελέγχου-παρακολούθησης των εμβολιασθέντων που μετριέται σε μέρες ή λίγους μήνες, όχι σε χρόνο ή χρόνια. Αυτό είναι μια αναντίρρητη πραγματικότητα – δεν είναι άποψη ή αντικείμενο συζήτησης.
Επομένως, σήμερα που μιλάμε, η μόνη αποδεκτή επιστημονικά απάντηση στο ερώτημα «ποιες μπορεί να είναι και σε τι ποσοστό ενδέχεται να εμφανιστούν πιθανές μακροχρόνιες αντενδείξεις του εμβολίου κατά του SARS-CoV-2 της τάδε εταιρείας;» είναι: «δεν γνωρίζω!». Οι μακροχρόνιες αντενδείξεις όχι μόνο των εμβολίων, αλλά σχεδόν κάθε εγκεκριμένης φαρμακευτικής αγωγής, είναι συνήθως σπάνιες, αλλά είναι μια πραγματικότητα.
Το βασικό ερώτημα πάντοτε είναι σε τι ποσοστό εμφανίζονται, ώστε να συνεκτιμηθεί σε κάθε περίπτωση το όφελος σε σχέση με τα ποσοστά και το είδος των ανεπιθύμητων επιδράσεων που προκαλούνται.
Στην έρευνα, μέχρι να παγιωθούν μετά από πολύχρονη ερευνητική δραστηριότητα κάποια ψήγματα νέας γνώσης, υπάρχουν συνεχείς αναθεωρήσεις θέσεων και απόψεων που θεωρούνταν «δεδομένες». Πάντοτε υπάρχουν αμέτρητες άγνωστες παράμετροι που μπορεί να επηρεάζουν τα αποτελέσματα μιας έρευνας. Όταν αυτές ανακαλύπτονται εκ των υστέρων, υπάρχουν ανατροπές, εκπλήξεις, και τα δεδομένα αλλάζουν.
Ο εμβολιασμός εναντίον του SARS-CoV-2 αποτελεί ουσιαστικά, αναγκαστικά και εκ των πραγμάτων, μία εν εξελίξει παγκόσμια κλινική δοκιμή ερευνητικού, δηλαδή πειραματικού χαρακτήρα. Ο καθένας δικαιούται με βάση το σύνολο των παραμέτρων της δικής του περίπτωσης και τις συμβουλές που θα πάρει από τους γιατρούς που εμπιστεύεται, να αποφασίσει χωρίς άμεσους ή έμμεσους εξαναγκασμούς το αν θα εμβολιαστεί άμεσα, αργότερα ή ποτέ. Η απόφαση και η ευθύνη της συμμετοχής σε κλινική δοκιμή δεν μπορεί παρά να είναι ελεύθερη και ατομική.
Οι πάπες και οι πάπισσες της επιστήμης και οι υπόλοιποι που μιλούν στα κανάλια με όρους απόλυτης βεβαιότητας προφητεύοντας απόλυτους αριθμούς αποτελεσματικότητας και ασφάλειας των συγκριμένων εμβολίων, είναι προδήλως εκτός των ορίων σοβαρότητας του επιστημονικού λόγου. Ας συμβουλευτούν, τουλάχιστον, την ιστοσελίδα του ΕΟΔΥ με τίτλο «Ερωτήσεις και απαντήσεις σχετικά με τον εμβολιασμό για τον κορονοϊό SARS-CoV-2», όπου οι ανάλογες γραπτές διατυπώσεις είναι πολύ πιο προσεκτικές και υπεύθυνες…
____
1. I.R. Tizard, «Vaccination against coronaviruses in domestic animals», Vaccine, 2020 Jul 14:38(33):5123-5130.