Ἀθανασίου Παπαηρακλῆ
φιλολόγου
Ἡ Ἑλληνική παροικία εἶχε καί ἐξακολουθεῖ νά ἔχη μία δυναμική παρουσία στήν Αὐστραλία. Ὑπολογίζεται ὅτι σήμερα ζοῦν στήν Αὐστραλία γύρω στό μισό ἑκατομμύριο Ἕλληνες, συμπεριλαμβάνοντας καί τούς Ἑλληνοκυπρίους. Οἱ περισσότεροι βρίσκονται στήν πόλη τῆς Μελβούρνης καί ἀποτελοῦν τόν τρίτο μεγαλύτερο πληθυσμό Ἑλλήνων σέ ὅλο τόν κόσμο (μετά ἀπό τήν Ἀθήνα καί τήν Θεσσαλονίκη). Ἡ Μελβούρνη βρίσκεται στόν νομό Βικτώρια, στό νοτιοανατολικό μέρος τῆς χώρας.
Οἱ πρῶτοι Ἕλληνες φαίνεται νά ἔφτασαν στήν μακρινή χώρα τῆς Αὐστραλίας τό 1829. Ἦταν ἑφτά ναῦτες, τούς ὁποίους οἱ Ἄγγλοι εἶχαν κατεβάσει ὡς πειρατές. Τό 1834 ἀθωώθηκαν, καί οἱ πέντε γύρισαν στήν Ἑλλάδα. Οἱ ἄλλοι δύο, ὁ Ἀντώνιος Μανώλης καί ὁ Γκίκας Βούλγαρης ἔμειναν ἐδῶ, καί δημιούργησαν οἰκογένειες. Ἡ πρώτη Ἑλληνίδα στήν Αὐστραλία ἐκτιμᾶται ὅτι ἦταν ἡ Κατερίνα Πλέσσος, ἡ ὁποία ἦρθε ὡς μετανάστρια τό 1835 μέ τόν Ἄγγλο ἄντρα της, τόν λογαχό James Crummer. Πέθανε τό 1907, σέ ἡλικία 98 χρονῶν.
Μετανάστες ἀπό τήν Ἑλλάδα ἄρχισαν νά φτάνουν τήν δεκαετία τοῦ 1850, λόγῳ τῆς ἀνακαλύψεως χρυσοῦ σέ διάφορες περιοχές τῆς Αὐστραλίας καί ἰδιαίτερα στήν Βικτώρια. Ὅταν ἔγινε ἡ ἀπογραφή τοῦ πληθυσμοῦ τό 1901, βρέθηκαν 878 ἄτομα τά ὁποῖα εἶχαν γεννηθῆ στήν Ἑλλάδα, χωρίς νά ὑπολογίζωνται τά παιδιά τους πού εἶχαν γεννηθῆ στήν νέα τους πατρίδα. Ἡ ροή μεταναστῶν συνεχίστηκε σέ μικρά κύματα καί ἄρχισε νά αὐξάνεται μετά ἀπό τήν Μικρασιατική καταστροφή, τό 1922. Τό 1927 ἦρθαν στήν Αὐστραλία γύρω στούς 10.000 Ἕλληνες. Οἱ περισσότεροι μετανάστες τά πρῶτα χρόνια ἦταν ἄντρες. Πρίν τό 1950 ὑπολογίζεται ὅτι ὁ ἀντρικός πληθυσμός ἀποτελοῦσε γύρω στά 80% ἀπό τούς Ἕλληνες στήν Αὐστραλία. Αὐτό βέβαια δημιουργοῦσε προβλήματα σέ θέματα γάμου καί πολλοί ἀπό τούς παλιώτερους ἀναγκαστικά παντρεύτηκαν μέ ντόπιες γυναῖκες. Σέ ὁρισμένες περιπτώσεις τούς ἀπογόνους τους μόνο ἀπό τό ἐπίθετο μπορεῖς νά καταλάβης ὅτι ἔχουν ρίζες ἑλληνικές.
Καράβια φορτωμένα μέ χιλιάδες μετανάστες ἀπό τήν Ἑλλάδα ἔφταναν συνεχῶς στήν Αὐστραλία
τῆς δεκαετίας τοῦ ᾿50 καί τοῦ ᾿60.
Ἀλλά ἡ πιό ἐντυπωσιακή μετανάστευση Ἑλλήνων στήν Αὐστραλία, σέ πολύ μεγάλους ἀριθμούς μάλιστα, σημειώθηκε μετά τόν Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο καί τόν ἐμφύλιο σπαραγμό πού συνέβηκε τήν δεκαετία τοῦ 1940 στήν Ἑλλάδα. Χιλιάδες Ἕλληνες ἀναζήτησαν τήν τύχη τους στήν Αὐστραλία καί στίς δεκαετίες τοῦ 1950 καί 1960 γέμισαν ὁλόκληρα καράβια (ὅπως τό θρυλικό “Patris”), μέ νέους καί νέες πού ὀνειρευόταν μιά καλύτερη ζωή στήν νέα τους πατρίδα. Ὑπολογίζεται ὅτι σέ 20 χρόνια, τήν ἐποχή ἐκείνη, ἔφτασαν στήν Αὐστραλία πάνω ἀπό 200.000 Ἕλληνες καί Ἑλληνίδες. Τό 1971 ὑπῆρχαν περίπου 100.000 Ἕλληνες στήν Μελβούρνη καί περίπου 50.000 στό Σίδνεϋ. Μόνο ἀπό τήν Ἰταλία ἦρθαν περισσότεροι μετανάστες τήν περίοδο αὐτή.
Τό πλοῖο “Patris” πού ἔφερε χιλιάδες Ἕλληνες στήν Αὐστραλία.
Οἱ περισσότεροι νέοι μετανάστες εἶχαν σκοπό νά μείνουν στήν Αὐστραλία 5 ― 10 χρόνια γιά νά δουλέψουν σκληρά καί νά κερδίσουν ἀρκετά χρήματα πού θά τούς ἐπέτρεπε νά ξαναγυρίσουν στήν Ἑλλάδα γιά νά ζήσουν πιό ἄνετα. Βέβαια πολλοί λίγοι ἔφυγαν νωρίς. Ἡ συντριπτική πλειοψηφία ρίζωσε ἐδῶ, δημιούργησαν οἰκογένειες καί τό ὄνειρο τῆς μόνιμης ἐπιστροφῆς στά πάτρια ἐδάφη ἔμεινε ἀνεκπλήρωτο… Πολλοί πρόκοψαν, ἔκαναν περιουσίες καί πέρασαν ἀρκετά καλά στήν νέα τους χώρα. Ἄλλοι ὅμως, λόγῳ συνθηκῶν, διάφορες ἀτυχίες ἤ καί λανθασμένες ἀποφάσεις καί κινήσεις, δέν τά κατάφεραν καί δυσκολεύτηκαν πάρα πολύ στήν νέα ζωή τῆς ξενιτειᾶς.
Ἀπό τούς πρώτους Ἕλληνες μετανάστες πού ἦρθαν στήν Αὐστραλία, πάντα ὑπῆρχε ἡ ἀνάγκη νά ἑνωθοῦν μέ τούς ὁμοεθνεῖς τους καί νά κρατήσουν τά ἑλληνικά ἤθη καί ἔθιμα ὡς κόρη ὀφθαλμοῦ. Ἔτσι οἱ Ἕλληνες ἦταν ἀπό τούς καλύτερα ὀργανωμένους μετανάστες στήν καινούργια τους πατρίδα. Δημιούργησαν Κοινότητες, Συλλόγους, Ἐκκλησίες, ἑλληνικά σχολεῖα, ἔβγαλαν ἑλληνικές ἐφημερίδες (ἡ πρώτη κυκλοφόρησε ἤδη ἀπό τό 1913), καί γενικά, ὑπῆρχε συχνή συναναστροφή καί δυνατός δεσμός μεταξύ Ἑλλήνων. Αὐτό βοήθησε στήν ἀντιμετώπιση πολλῶν προβλημάτων, ἰδιαίτερα τά πρῶτα δύσκολα χρόνια πού δέν γνώριζαν τήν γλῶσσα καί ὅλα ἦταν πολύ διαφορετικά ἀπό ὅτι εἶχαν συνηθίσει μεγαλώνοντας στόν τόπο τους.
Ἡ Ἑλληνική Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία ἔπαιξε μεγάλο ρόλο στήν ἑλληνική παροικία. Ἦταν παρηγοριά γιά τούς παλαιωτέρους μετανάστες, δίνοντάς τους δύναμη καί βοήθεια στήν ἀντιμετώπιση πολλῶν προβλημάτων. Τό 1898 χτίστηκε στό Σίδνεϋ ὁ πρῶτος Ὀρθόδοξος Ναός (Ἁγία Τριάδα) γιά νά καλύψη τίς ἀνάγκες τοῦ ποιμνίου. Πρῶτος ἱερέας πού ἦρθε στήν Αὐστραλία ἦταν ὁ ἀρχιμανδρίτης Δωρόθεος Βακαλιάρος. Τρία χρόνια ἀργότερα, τό 1901, ἀκολουθεῖ ὁ πρῶτος Ναός στήν Μελβούρνη (Εὐαγγελισμός τῆς Θεοτόκου), ὁ ὁποῖος γιά σχεδόν 60 χρόνια ἦταν ὁ μόνος Ἑλληνο ― ὀρθόδοξος Ναός σέ ὅλη τήν Βικτώρια. Δυστυχῶς πέρυσι τό 2016, ὁ ἱστορικός αὐτός ναός στόν ὁποῖο παντρεύτηκαν καί βαφτίστηκαν χιλιάδες Ἕλληνες, ὑπέστη σημαντικές ζημιές ἀπό πυρκαγιά πού ξέσπασε καί τώρα παραμένει κλειστός, μέχρι νά ἀποκατασταθοῦν οἱ καταστροφές πού προκάλεσε ἡ φωτιά. Σήμερα σέ ὅλη
τήν Αὐστραλία ὑπάρχουν γύρω στούς 120 Ἑλληνο ― ὀρθοδόξους Ναούς.
Τό 1924 τό Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο ἵδρυσε τήν Μητρόπολη Αὐστραλίας καί Νέας Ζηλανδίας. Πρῶτος Μητροπολίτης ἐκλέγεται ὁ ἀπό Σέρρες μητροπολίτης Χριστόφορος Κνίτης, ὁ ὁποῖος ἔμεινε στήν θέση του μέχρι τό 1928. Ἀπό τό 1931 μέχρι τό 1947 ἐποίμανε τήν Πέμπτη Ἤπειρο ὡς Μητροπολίτης, ὁ ἀρχιμανδρίτης Τιμόθεος Εὐαγγελινίδης. Ἀκολουθεῖ ὁ ἀρχιμανδρίτης Θεοφύλακτος Παπαθανασόπουλος, ὁ ὁποῖος σκοτώθηκε σέ τροχαῖο τό 1958. Τέταρτος Μητροπολίτης ἦταν ὁ Ἱεζεκιήλ Τσουκαλᾶς. Τήν 1η Σεπτεμβρίου τοῦ 1959 τό Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο προάγει τήν Μητρόπολη Αὐστραλίας καί Νέας Ζηλανδίας σέ Ἀρχιεπισκοπή καί τόν Μητροπολίτη Ἱεζεκιήλ σέ Ἀρχιεπίσκοπο.
Τήν περίοδο αὐτή σημειώνεται μεγάλη πρόοδος. Ἱδρύθηκαν νέες Κοινότητες, ἀνεγείρονται νέοι Ναοί καί σχολεῖα, ὀργανώνονται φιλόπτωχες Κοινότητες κ.τ.λ. Τό 1970 μέ νέα ἀπόφαση τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου ἀποσπᾶται ἀπό τήν Ἀρχιεπισκοπή Αὐστραλίας ἡ Νέα Ζηλανδία σέ δική της Μητρόπολη. Τό 1975 ἐκλέγεται νέος Ἀρχιεπίσκοπος Αὐστραλίας Μηλιτοπόλεως Στυλιανός Χαρκιανάκης, ὁ ὁποῖος παραμένει στήν θέση του αὐτή μέχρι καί σήμερα. Σημαντικώτερα ἔργα καί γεγονότα τῆς θητείας του εἶναι ἡ ὀργάνωση διαφόρων κληρολαϊκῶν συνελεύσεων καί συνελεύσεις γιά τήν νεολαία, ἡ ἵδρυση τῆς Θεολογικῆς Σχολῆς τοῦ Ἀποστόλου Ἀνδρέα τό 1986, ἡ πρώτη ἐπίσκεψη Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου στήν Αὐστραλία τό 1996 καί τό ἄνοιγμα Γηροκομείου “Βασιλείας” τό 1995 γιά τούς αὐξανομένους ἡλικιωμένους. Ἡ Ἐκκλησία πάντα πρωτοστατεῖ στίς διάφορες ἐθνικές ἑορτές καί διαδηλώσεις πού γίνονται στήν Ἑλληνική παροικία. Τέλος, ὑπάρχουν καί λειτουργοῦν μέ μεγάλη ἐπιτυχία μερικά ἡμερήσια δίγλωσσα ἑλληνορθόδοξα Κολλέγια, τά ὁποῖα ἔχουν ἀναγνωριστῆ ἐπίσημα ἀπό τό κράτος καί τήν κυβέρνηση τῆς Αὐστραλίας καί ἐπίσης τό Κέντρο Ἑλληνικῆς Προνοίας πού προσφέρει βοήθεια καί διάφορες ὑπηρεσίες στήν ἑλληνική παροικία.
Πάντα ὑπάρχει γιά τούς ξενιτεμένους ἕνα δυνατό δέσιμο μέ τήν Ἑλλάδα. Οἱ περισσότεροι Ἕλληνες τῆς Αὐστραλίας παρακολουθοῦν τά νέα τῆς Πατρίδος μέ μεγάλο ἐνδιαφέρον. Τώρα πολλά Ἑλληνικά σπίτια ἔχουν καί σταθμούς ἀπό τήν Ἑλλάδα. Γίνονται πρωταγωνιστές, ὅταν χρειάζεται κάποια ὑποστήριξη ἡ ἀγαπημένη χώρα τους. Γιά παράδειγμα, ὅταν γινόταν καταστροφές ἀπό σεισμοί ἤ πυρκαγιές σέ ἑλληνικές περιοχές, πάντα διεξάγονται ἔρανοι καί στέλνουν ἀρκετά χρήματα γιά βοήθεια. Ἀλλά ἡ μεγαλύτερη ὑποστήριξη ἦταν καί εἶναι στά ἐθνικά θέματα. Τό 1992 καί τό 1994 ἔγιναν δύο μεγαλειώδεις πορεῖες διαμαρτυρίας γιά τό θέμα τῆς Μακεδονίας πού ἔγραψαν ἱστορία. Στήν Μελβούρνη καί στίς δύο πορεῖες, οἱ διαδηλωτές ξεπέρασαν τούς 100.000 καί τό κέντρο τῆς πόλεως παρέλυσε καί πλημμύρισε μέ
τά γαλανόλευκα χρώματα καί μέ ἑλληνικό πάθος καί ὑπερηφάνεια!
Ἕλληνες στήν Αὐστραλία ἔχουν διακριθῆ σέ πολλούς τομεῖς τῆς κοινωνίας. Ἔχουν προσφέρει πάρα πολλά στήν νέα χώρα τους, ὅπως στήν πολιτική, στόν ἀθλητισμό, στήν ἐπιστήμη καί ἰατρική, στήν τεχνολογία, στίς τέχνες καί στήν μουσική, στόν ἐκπαιδευτικό καί ἐπιχειρηματικό τομέα, στήν δημοσιογραφία κ.τ.λ. Εἶναι ἀναγνωρισμένη ἡ μεγάλη τους προσφορά καί ἡ συνέχεια ἀναμένεται μέ πολλές ἐλπίδες γιά κάτι ἀνάλογο.
Θά μπορούσαμε νά χωρίσουμε τούς Ἕλληνες τῆς Αὐστραλίας σέ τρεῖς κατηγορίες: Στήν πρώτη γενιά πού ἔφτασαν μέ τήν μεγάλη μεταναστευτική κίνηση τῆς δεκαετίας τοῦ ᾿50 καί ᾿60, στήν δεύτερη γενιά πού ἀποτελεῖται ἀπό τά παιδιά πού ἀπόκτησαν στήν νέα πατρίδα τους καί ἡ τρίτη γενιά πού φυσικά εἶναι τά ἐγγόνια τους. Ἡ κάθε γενιά ἔχει ἀρκετές διαφορές καί τά δικά τους προβλήματα, τά ὁποῖα θά δοῦμε περιληπτικά στήν συνέχεια.
Ἡ πρώτη γενιά ἔφτασε στήν Αὐστραλία γεμάτη ὄνειρα καί ἐλπίδες. Οἱ περισσότεροι δούλεψαν σκληρά σέ ἀρκετά βαρειές δουλειές, ἀλλά ἦταν νέοι καί εἶχαν ἀντοχές. Πέρασαν ἀπό ἐργοστάσια, οἰκοδομές, χωράφια στήν ὕπαιθρο μέ ζαχαροκαλάμους, χτίζοντας γραμμές γιά τραῖνα, φτειάχνοντας δρόμους, κτίρια κ.τ.λ. Μερικοί ἄνοιξαν διάφορα μαγαζιά, ὅπως μπακάλικα, ἑστιατόρια καί καφενεῖα. Ἔκαναν πολύ ὑπομονή καί εἶχαν πολύ πεῖσμα νά πετύχουν. Εἶχαν ὅμως νά ἀντιμετωπίσουν πολλά προβλήματα, ὅπως τόν ρατσισμό ἀπό τούς ντόπιους, ὁ ὁποῖος σέ πολλές περιπτώσεις ἦταν ἀρκετά βαρύς. Ἔπρεπε νά μάθουν νέα γλῶσσα καί νέες συνήθειες. Βρῆκαν κάποια παρηγοριά τά Σαββατοκύριακα, ὅταν ἔκαναν παρέα καί ἕνωση μέ ἄλλους Ἕλληνες, πηγαίνοντας στά σπίτια φίλων καί συγγενῶν ἤ καί κάποια ἐκδρομή νά ξεσκάσουν λίγο. Τήν ἐποχή αὐτή δημιουργήθηκαν φιλίες καί κουμπαριές μεταξύ τους πού σέ πολλές περιπτώσεις κράτησαν μιά ζωή.
Σιγά ― σιγά ἔγιναν ἀποδεκτοί καί ἀπό πολλούς Αὐστραλούς. Αὐτοί κατάλαβαν ὅτι οἱ Ἕλληνες δούλευαν σκληρά καί σέ πολλές περιπτώσεις τούς προτιμοῦσαν ὡς ἐργάτες. Γνώρισαν καί τήν ἑλληνική κουζίνα καί ἐκεῖ ἦταν πού δέν μποροῦσαν νά ἀντισταθοῦν στόν Ἑλληνισμό. Περίμεναν μέ ἀνυπομονησία τίς γιορτές, μήπως ὁ Ἕλληνας γείτονας τούς προσκαλέσει στό σπίτι του γιά νά φᾶνε ἀπό τό πεντανόστιμο “ἑλληνικό φαγητό”…
Ἡ πρώτη γενιά δημιούργησε οἰκογένειες καί οἱ περισσότεροι προσπάθησαν νά μεταδώσουν τόν ἑλληνικό τρόπο ζωῆς στά παιδιά τους. Στό σπίτι τους μιλοῦσαν ἑλληνικά, τά στέλναν στό ἑλληνικό σχολεῖο καί προσπαθοῦσαν νά τούς μάθουν τά ἤθη καί ἔθιμα τῆς Πατρίδος. Πολλοί μπόρεσαν νά πᾶνε καί διακοπές στήν Ἑλλάδα γιά νά γνωρίσουν τά παιδιά τους ὄχι μόνο οἱ συγγενεῖς ἐκεῖ, ἀλλά καί τόν τρόπο ζωῆς, καθώς καί τήν ὀμορφιά τῆς πατρίδος. Ὁρισμένοι γυρίζοντας πίσω στήν Ἑλλάδα μετά ἀπό 20 καί 30 χρόνια καί περιμένοντας νά τήν βροῦν ὅπως τήν ἄφησαν ὅταν ἔφυγαν, ἀπογοητεύτηκαν λίγο μέ τήν μεγάλη ἀλλαγή πού εἶδαν. Πάντως ἡ νοσταλγία καί τό ὄνειρο ἐπιστροφῆς στήν χώρα πού γεννήθηκαν καί μεγάλωσαν γιά πολλούς ἔμεινε ἕνας καϋμός πού δέν μπόρεσαν νά ἐκπληρώσουν…
Ἡ πρώτη γενιά ἦταν δυναμική τά πρῶτα χρόνια καί πρόσφερε πάρα πολλά, ὄχι μόνο στήν Ἑλληνική παροικία, ἀλλά καί γενικά στήν χώρα τῆς Αὐστραλίας. Σημείωσε μεγάλη πρόοδο σέ πολλούς τομεῖς καί ἄλλαξαν πολλά πράγματα στήν κουλτούρα τῆς Αὐστραλιανῆς κοινότητος. Ἐκτός ἀπό τά ἑλληνικά φαγητά καί τόν ἑλληνικό τρόπο ζωῆς εἰσχώρησαν σέ πολλές πτυχές τῆς καθημερινότητος μέ θετικά ἀποτελέσματα. Συνέβαλαν μέ μεγάλη ἐπιτυχία στό ποδόσφαιρο γιά παράδειγμα, ὅπου ἵδρυσαν ὁμάδες, οἱ ὁποῖες ἔχουν σπουδαῖα ἱστορία καί πρωταγωνιστικό ρόλο ἀκόμα καί σήμερα (ὅπως ἡ Ἑλλάς καί ὁ Μέγας Ἀλέξανδρος στήν Μελβούρνη, τό Olympic στό Σίδνεϋ καί ἡ Ἑλλάς Ἀδελαΐδος).
Τό λυπηρό εἶναι ὅτι πολλοί ἀπό τήν πρώτη γενιά ἔχουν πεθάνει τώρα καί αὐτοί πού μείνανε εἶναι ἡλικιωμένοι καί κουρασμένοι. Ὁ κύριος ρόλος πού τούς περιμένει τώρα, εἶναι ἡ ἀπασχόληση μέ τήν τρίτη γενιά (δηλαδή τά ἐγγόνια τους). Οἱ παπποῦδες καί οἱ γιαγιάδες εἶναι αὐτοί πού κάνουν τήν μεγαλύτερη προσπάθεια νά κρατήσουν τά ἐγγόνια τους κοντά στήν αἴσθηση τῆς ἑλληνικότητος. Ἡ ἀποστολή τους δέν ἔχει τελειώσει ἀκόμα καί εἶναι σημαντική ἡ παρουσία τους καί ἡ προσφορά τους στόν ἀγῶνα αὐτό.
Ἡ δεύτερη γενιά πού ἀποτελεῖται ἀπό τά παιδιά τῶν μεταναστῶν εἶναι ἐπί τό πλεῖστον τώρα σέ μιά ἡλικία πάνω ἀπό τά 40. Ἡ συντριπτική πλειοψηφία μεγάλωσε σέ σπίτια, ὅπου οἱ γονεῖς τους μιλοῦσαν τήν ἑλληνική γλῶσσα καί οἱ περισσότεροι πῆγαν σέ ἑλληνικά σχολεῖα ἔστω καί γιά λίγο διάστημα. Πολλά ἀπό τά παιδιά τῆς δεύτερης γενιᾶς πῆγαν διακοπές καί στήν πατρίδα τῶν γονιῶν τους καί δέθηκαν λίγο περισσότερο μέ τήν Ἑλλάδα. Ὑπάρχουν βέβαια καί κάποιες περιπτώσεις πού δέν ὑπῆρχε καμμιά ἑλληνική ἐπαφή σέ ὁρισμένα σπίτια Ἑλλήνων καί τά ἄτομα αὐτά, ἐκτός ἴσως ἀπό τό ἐπίθετό τους δέν ἔχουν καμμιά σχέση μέ τίς ἑλληνικές τους ρίζες.
Τά περισσότερα παιδιά τῆς δεύτερης γενιᾶς παντρεύτηκαν μέ παιδιά πού ἐπίσης εἶχαν ἑλληνική καταγωγή, ἀλλά σέ ἀρκετές περιπτώσεις ἔγιναν καί μεικτοί γάμοι μέ ἄλλες φυλές. Συνήθως αὐτό συνετέλεσε στό νά χαλαρώσουν ἀρκετά καί νά ξεφύγουν ἀπό τήν ἑλληνικότητα πού ἴσως ἔνοιωθαν μέχρι τότε καί αὐτό νά τό μεταδώσουν ἀργότερα καί στά παιδιά τους. Εἶναι δύσκολη ἡ ἐπαναφορά τῆς ἑλληνικῆς αἰσθήσεως σέ αὐτά τά ἄτομα, διότι ἄν δέν ὑπάρχουν γερές βάσεις εἶναι πολύ εὔκολο νά ἀπορρίψη ὁ ἄνθρωπος αὐτός κάτι τό ὁποῖο δέν τόν συγκινεῖ καί γιά τό ὁποῖο δέν αἰσθάνεται κάποια ἀγάπη καί λαχτάρα.
Ἐντυπωσιακές εἰκόνες ἀπό τήν μεγαλειώδη παρέλαση τῆς 25ης Μαρτίου στό Σίδνεϋ.
Μέ τήν τρίτη γενιά τά πράγματα εἶναι ἀρκετά δύσκολα. Γιά παράδειγμα, μπορεῖ νά μεγαλώνουν σέ ἕνα σπίτι μέ δύο γονεῖς πού ἔχουν ἑλληνική καταγωγή, ἀλλά σχεδόν ὅλα τά ἑλληνόπουλα τῆς δεύτερης γενιᾶς μιλοῦσαν καί μιλᾶνε ἀγγλικά ἀναμεταξύ τους. Ἔτσι καί στά παιδιά τους λίγα λόγια ἑλληνικά τούς λένε ― σέ πολλές περιπτώσεις ἴσως καί καθόλου! Ἐδῶ εἶναι κρίσιμη ἡ παρουσία τοῦ παπποῦ καί τῆς γιαγιᾶς, ἄν ὑπάρχουν ἀκόμη. Κάτι θά μείνη στά ἐγγόνια ἀπό τίς λέξεις πού θά τούς λένε καί εἶναι σημαντική ἡ συναναστροφή τῆς πρώτης γενιᾶς μέ τήν τρίτη γενιά.
Τό ἄλλο πρόβλημα εἶναι ὅτι τώρα στά ἑλληνικά σχολεῖα εἶναι λιγώτερα τά παιδιά σέ σύγκριση μέ τήν δεύτερη γενιά καί τό ἐπίπεδο εἶναι πολύ χαμηλώτερο. Πολλά ἀπό τά παιδιά αὐτά ἔχουν μιά μικρή ἐπαφή γιά 3 ― 4 ὧρες τήν ἑβδομάδα στό ἑλληνικό σχολεῖο καί μετά ξανά μπαίνουν στό ἀγγλικό περιβάλλον τῆς καθημερινότητος σχεδόν ξεχνώντας τά λίγα ἑλληνικά πού ἔμαθαν. Πολλά πάλι παιδιά τῆς τρίτης γενιᾶς δέν πᾶνε καθόλου σέ ἑλληνικό σχολεῖο καί ἀκόμα χειρότερα γιά πολλά δέν ὑπάρχει καμμία ἑλληνική ἐπαφή οὔτε στό σπίτι τους, μέ συνέπεια νά μήν ξέρουν οὔτε μιά λέξη ἑλληνική…Πολλοί φοβοῦνται ὅτι μέ τήν τετάρτη γενιά πού ἔρχετε θά χειροτερεύη ἡ κατάσταση καί σιγά ― σιγά θά χαθῆ ἡ ἑλληνική γλῶσσα τελείως στήν Αὐστραλία.
Τό φεστιβάλ “ Ἀντίποδες” πού γίνεται κάθε χρόνο στήν Μελβούρνη καί προσελκύει χιλιάδες Ἕλληνες καί ξένους.
Ὑπάρχουν ὅμως καί μερικά δείγματα πού δίνουν ἐλπίδες γιά σχετικά καλή πορεία στό μέλλον. Ἡ ἐτήσια παρέλαση πού γίνεται στά κέντρα τῶν μεγάλων πόλεων στίς 25 Μαρτίου γεμίζει μέ χιλιάδες Ἕλληνες κάθε ἡλικίας. Μέ περηφάνεια ἀνεμίζουν ἀμέτρητες ἑλληνικές σημαῖες καί δέν ἔχουν τίποτα νά ζηλέψουν οἱ παρελάσεις αὐτές ἀπό τίς ἀντίστοιχες πού γίνονται στήν Ἑλλάδα. Στόν Ἐπιτάφιο καί στήν Ἀνάσταση, οἱ Ἑλληνικές ἐκκλησίες γεμίζουν ἀσφυκτικά μέ γέρους καί μέ νέους. Ἔστω καί ἀπό συνήθεια, πολλοί αἰσθάνονται τήν ἀνάγκη νά παρευρεθοῦν σέ τέτοιες ἐκδηλώσεις καί Λειτουργίες. Ὅπως καί στό ρίξιμο τοῦ Σταυροῦ (τῶν Φώτων) καί σέ ἄλλα πανηγύρια καί γιορτές. Ὑπάρχει καί τό φεστιβάλ “Ἀντίποδες” πού γιά 30 χρόνια τώρα, συγκεντρώνει χιλιάδες ἄτομα στό κέντρο τῆς Μελβούρνης. Στήνονται περίπτερα μέ ἑλληνικά θέματα, προϊόντα καί φαγητά, γίνονται χοροί ἀπό διάφορα συγκροτήματα καί συναυλίες μέ γνωστούς τραγουδιστές πού ἔρχονται πολλές φορές ἀπό τήν Ἑλλάδα. Ἐπίσης τόν Μάϊο τοῦ 2006 πού εἶχε ἔρθει ἡ Ἑλληνική Ἐθνική ὁμάδα ποδοσφαίρου νά παίξη μέ τήν τοπική Ἐθνική, σημειώθηκε ρεκόρ γιά ἀγῶνα ποδοσφαίρου στήν Αὐστραλία μέ 95.103 θεατές! Ἐκτιμᾶται ὅτι 75 ― 80.000 Ἑλληνικῆς καταγωγῆς, οἱ περισσότεροι νέοι.
25 Μαΐου 2006. Ἐθνική Ἑλλάδος ἐναντίον Ἐθνική Αὐστραλίας στήν Μελβούρνη. 95.103 θεατές μέ ἔντονα τά ἑλληνικά χρώματα στίς κερκίδες.
Τά τελευταῖα χρόνια ἄρχισε καί καινούργια μετανάστευση Ἑλλήνων στήν Αὐστραλία κάτι πού δέν εἶχε γίνει γιά 40 χρόνια περίπου. Αὐτό ὀφείλεται στήν κρίση πού δυστυχῶς μαστίζει τήν Ἑλλάδα αὐτήν τήν ἐποχή. Οἱ περισσότεροι πού ἔρχονται εἶναι νέοι καί νέες εἴτε ἀνύπαντροι, εἴτε ζευγάρια ἀκόμα καί μέ μικρά παιδιά σέ κάποιες περιπτώσεις. Οἱ ἄνθρωποι αὐτοί ἀναζητοῦν μιά καλύτερη ζωή, ὅπως ἔκαναν πολλά χρόνια πρίν οἱ πρῶτοι μετανάστες. Ἡ συναναστροφή τους μέ τούς Ἕλληνες ἐδῶ εἶναι κάτι θετικό, ὄχι μόνο γιά τούς ἴδιους πού χρειάζονται κάποια στήριξη, ἀλλά καί γιά τούς ντόπιους καί ἰδιαίτερα τήν δεύτερη καί τρίτη γενιά πού ἔχουν ἀνάγκη ἀπό κάποια βοήθεια στήν προσπάθεια νά κρατήσουν τά ἑλληνικά στοιχεῖα.
Μεγάλη εὐθύνη ἔχουν οἱ γονεῖς τῶν παιδιῶν, οἱ διάφοροι φορεῖς, ὅπως τά σχολεῖα καί ἡ Ἐκκλησία, ὁ ἑλληνικός τύπος καί οἱ διάφοροι ἑλληνικοί Σύλλογοι καί Κοινότητες, νά βαστάξουν τήν νέα γενιά σέ κάποιο ἐπίπεδο πού νά μήν ἀποστρέφουν ὅτι ἔχει ἑλληνικές βάσεις. Τό θέμα εἶναι εὐαίσθητο καί σημαντικό, ἀλλά ἴσως ὄχι κρίσιμο ἀκόμα. Αὐτό πρέπει νά προλάβουμε ὅλοι ὅσοι ἐνδιαφέρονται πρίν γίνουν τά πράγματα ἀκόμα πιό δύσκολα.
Μελβούρνη – Θεσσαλονίκη (ἡ ἀδελφοποίηση τῶν δύο πόλεων ἔγινε τό 1984).
Οἱ γονεῖς πρέπει νά μιλοῦνε στά παιδιά τους καθημερινά γιά τήν ἑλληνική καταγωγή τους καί νά τά στέλνουν σέ ἑλληνικά σχολεῖα. Πρέπει νά μαθαίνουν τήν ἔνδοξη ἑλληνική ἱστορία. Οἱ ἐκκλησίες ἔχουν ἀρχίσει νά λένε ἕνα μέρος τῆς θείας Λειτουργίας στά Ἀγγλικά γιά νά καταλαβαίνουν τά παιδιά πού δέν ξέρουν Ἑλληνικά. Τό μέλλον θά δείξη ἄν αὐτό εἶναι ὠφέλιμο… Ἐπίσης ἔχουν τμήματα νεολαίας πού μποροῦν τά παιδιά νά πηγαίνουν μιά φορά τήν ἑβδομάδα καί νά συζητοῦν θέματα ἐκκλησίας. Ὁρισμένοι Σύλλογοι ἐπίσης ἔχουν τμήματα νεολαίας γιά νά ὀργανώνουν χορούς, ἐκδρομές καί ἄλλες ἐκδηλώσεις. Χρειάζεται συναναστροφή μέ ἄλλους Ἕλληνες, ὅπως γινόταν μέ τούς πρώτους μετανάστες πού ἔφτασαν στήν Πέμπτη Ἤπειρο. Ἐπίσης μιά βόλτα στήν Ἑλλάδα πάντα βοηθάει νά τήν ἀγαπήση κάποιος περισσότερο. Ἡ ἐπαφή καί ἀπό τίς δύο πλευρές εἶναι ἀπαραίτητη. Ὁ Ἑλληνισμός τῆς Αὐστραλίας πρέπει νά ζήση δυναμικά καί θά ζήση! Καί ἄς ἀλλάζουμε μερικές λέξεις καί τό αὐτοκίνητο γίνεται “κάρο”, τό ψυγεῖο “friza”, ἡ τηλεόραση “tileizio” καί ὁ φράχτης “fenzi!”…