Στὴ βυζαντινὴ παιδεία ἡ Ἐκκλησία κατεῖχε σημαντικὸ ρόλο. Τὰ πρῶτα γράμματα τὰ μικρὰ παιδιὰ τὰ μάθαιναν σὲ σχολεῖα ποὺ διατηροῦσε ἡ Ἐκκλησία (ἀνάγνωση, γραφή, γραμματική, ψαλμούς, μουσική, ἱερὰ ἱστορία).
Μετὰ τὴν Ἅλωση ὁ Πατριάρχης κληρονόμησε μαζὶ μὲ τὰ σύμβολα καὶ τὰ προνόμια τοῦ βυζαντινοῦ αὐτοκράτορα καὶ τὸ ἔμβλημα τοῦ δικέφαλου ἀετοῦ, τὸ ὁποῖο μεταβλήθηκε ἔκτοτε σὲ ἐκκλησιαστικὸ ἔμβλημα.
Κάθε ἀποσιώπηση τῆς συνέχειας τοῦ ἑλληνικοῦ πολιτισμοῦ, κάθε ἐμφατικὴ ὑπογράμμιση τῆς παρουσίας καὶ ἄλλων λαῶν στὸν ἑλλαδικὸ χῶρο ὡς «ἀνακάλυψης» σπουδαίας ἐπιστημονικῆς σημασίας, εἶναι αὐτόχρημα ὁλοκληρωτικὴ καὶ ὕποπτη.
Διαπιστώνουμε νὰ δίνεται στὸ βιβλίο μία ὡραιοποιημένη εἰκόνα τῆς Δύσης, τῶν Ἀράβων, τοῦ Ἰσλάμ, τῶν Ὀθωμανῶν καὶ τῶν Σλαβοβουλγάρων καὶ ἀμαυρωμένη τοῦ Βυζαντίου καὶ τοῦ ἑλληνισμοῦ.
Ἀπὸ τοὺς ἀρχαίους συγγραφεῖς διδάσκονταν Ὅμηρο, Ἡσίοδο, Πίνδαρο, κείμενα τοῦ Δημοσθένους, τοῦ Λυσίου, βασικὲς φιλοσοφικὲς ἀρχὲς τοῦ Πλάτωνος καὶ τοῦ Ἀριστοτέλους, παράλληλα μὲ κείμενα ἀπὸ τὴν Ἁγία Γραφὴ (Ψαλτήριο, Παροιμίαι Σολομῶντος κ.ἄ.) καὶ τοὺς Πατέρες.
Στὰ χρόνια τῶν Βυζαντινῶν «ἡ βασιλεύουσα πόλις» θὰ εἶχε μία ἐξωτικὴ καὶ ἀλλόκοτη μεγαλοπρέπεια. Χίλιοι κουμπέδες (τροῦλλοι) καταχρυσοὶ λαμποκοπούσανε μέσα στὴ βλογημένη αὐτὴ ἀφεντοπολιτεία. Στὴ μέση στεκότανε, σὰν ἥλιος, ἡ Ἁγιὰ Σοφιά …
Ὁ ναὸς στὸν ὁποῖο βρισκόμασταν ἦταν ἡ ἱερὰ μονὴ τῆς Παναγίας τῆς Ὁδηγήτριας. Κτήτορας ὑπῆρξε ἡ βασίλισσα Πουλχερία (399-453), κόρη τοῦ αὐτοκράτορος Ἀρκαδίου.
Ἡ κλασσικὴ ἄποψη τῶν ἀναγκαίων ἀρετῶν γιὰ ἕναν κυβερνήτη περιλαμβάνει τέσσερις βασικὲς ἰδιότητες, οἱ ὁποῖες ὀφείλουν νὰ κοσμοῦν τὸν ἰδεώδη ἡγεμόνα. Οἱ ἀρετὲς αὐτὲς εἶναι: ἡ ἀνδρεία, ἡ δικαιοσύνη, ἡ σωφροσύνη καὶ φρόνηση.
Πῶς νὰ μὴν ἔχουν ἐπίγνωση αὐτῆς τῆς ἱστορικῆς συνέχειας, ἀπὸ τὴ στιγμὴ ποὺ ὁ Μέγας Θεοδόσιος μετέφερε καὶ ὄρθωσε στὸ μέσον του Ἱπποδρόμου τῆς Κωνσταντινουπόλεως τὸν Τρίποδα …
Ὁ Διαφωτισμὸς διαμόρφωσε τὴ δική του ἀντίληψη περὶ τῆς γραμμικῆς ἐξέλιξης τῆς ἱστορίας καὶ περὶ τῆς ἰδέας τῆς προόδου, σύμφωνα μὲ τὶς ὁποῖες τὸ ἱστορικὸ παρελθὸν γενικῶς ὑποτιμᾶται, διότι δὲν παρουσιάζει κάποιο ἰδιαίτερο ἐνδιαφέρον γιὰ τὴ σύγχρονη ἐποχή.
Μεγάλο μέρος τῶν Βυζαντινῶν ζοῦσε στὴν ὕπαιθρο. Κατοικοῦσαν σὲ κωμοπόλεις καὶ χωριὰ ἀλλὰ καὶ σὲ οἰκισμοὺς καὶ σὲ ἀγροικίες χτισμένες γύρω ἀπὸ αὐτά.
Τὸ Βυζαντινὸ Κράτος διέθετε ἕνα ἄρτια ὀργανωμένο σύστημα διοικήσεως. Ὁ αὐτοκράτορας συντόνιζε, μὲ τὶς διάφορες κρατικὲς ὑπηρεσίες, τὸν τεράστιο κρατικὸ μηχανισμὸ καὶ διοικοῦσε τὴν ἀπέραντη αὐτοκρατορία.
Σελίδες