Η ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΣΤΗΝ ΥΠΑΙΘΡΟ ΚΑΙ ΤΟΝ ΦΥΣΙΚΟ ΤΡΟΠΟ ΖΩΗΣ

29 Ιουλίου 2013 σε ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΣΤΗΝ ΥΠΑΙΘΡΟ

Ἀ­να­στασίου Σ. Σι­ώ­μου

Κα­θη­γη­τοῦ Γε­ω­πο­νι­κῆς Σχο­λῆς ΑΠΘ

Τὸ πρό­τυ­πο ἀ­νά­πτυ­ξης ποὺ ἀ­κο­λου­θή­θη­κε στὴ Χώ­ρα μας με­τα­πο­λι­τευ­τι­κὰ, εἶ­χε ὡς κυ­ρί­αρ­χο χα­ρα­κτη­ρι­στι­κό του τὴν ἀ­στυ­φι­λί­α, ποὺ γρή­γο­ρα πῆ­ρε ἀ­νη­συ­χη­τι­κὲς δι­α­στά­σεις καὶ σή­με­ρα ἀ­πο­τε­λεῖ πιὰ ἕ­να ἔν­το­νο κοι­νω­νι­κο­οι­κο­νο­μι­κὸ πρό­βλη­μα. Ἐγ­κα­τα­λεί­ψα­με τὴν ὕ­παι­θρο, ποὺ τό­τε ἔ­σφυ­ζε ἀ­πὸ ζω­ὴ καὶ μα­ζευ­τή­κα­με στὶς πό­λεις, ἀ­να­ζη­τών­τας μί­α πιὸ ἐ­πι­κερ­δῆ ἀ­πα­σχό­λη­ση, κα­λύ­τε­ρη ποι­ό­τη­τα ζω­ῆς, μὲ πε­ρισ­σό­τε­ρες ἀ­νέ­σεις καὶ εὐ­κο­λί­ες. «Νὰ φύ­γεις παι­δί μου, νὰ φύ­γεις ἀ­πὸ τὸ χω­ριό, νὰ μὴν τυ­ραν­νη­θεῖς καὶ ἐ­σὺ σὰν ἐ­μᾶς…», ἔ­λε­γαν τό­τε οἱ πε­ρισ­σό­τε­ροι γο­νεῖς στὰ παι­διά τους. Καὶ ἐ­μεῖς φύ­γα­με γιὰ τὴν πό­λη…

Ἐ­κεῖ, ἀλ­λά­ξα­με γρή­γο­ρα τρό­πο ζω­ῆς, τὰ πρό­τυ­πά μας σι­γὰ-σι­γὰ ἄρ­χι­σαν νὰ ἐκ­φυ­λί­ζον­ται καὶ μα­ζὶ ἡ φω­νὴ καὶ ἡ ταυ­τό­τη­τα τοῦ κα­θε­νός μας. Οἱ ὅ­ποι­ες προ­σπά­θει­ες δι­α­τή­ρη­σης ἢ ἀ­να­βί­ω­σής τους, ποὺ ἔ­γι­ναν ἐ­κεῖ ἦ­ταν ἀ­πο­τυ­χη­μέ­νες, πο­λὺ ἁ­πλὰ για­τί ὅ­λα αὐ­τὰ δὲν δι­δά­σκον­ται, ἀλ­λὰ ἐμ­πνέ­ον­ται. Κερ­δί­ζα­με πε­ρισ­σό­τε­ρα χρή­μα­τα, γί­να­με πε­ρισ­σό­τε­ρο κα­τα­να­λω­τι­κοὶ καὶ χρει­α­ζό­μα­σταν δια­ρκῶς ὅ­λο καὶ πε­ρισ­σό­τε­ρα ὑ­λι­κὰ ἀ­γα­θά, τὰ ὁ­ποῖ­α τὰ ἀ­πο­κτή­σα­με, σὲ με­γά­λο βαθ­μό, μὲ δα­νει­κὰ ἀ­πὸ τὶς Τρά­πε­ζες. Δη­μι­ουρ­γή­σα­με ὑ­πε­ρα­ξί­ες. Ἡ δι­α­φθο­ρὰ καὶ ἡ δι­α­πλο­κὴ δὲν ἄρ­γη­σαν νὰ γί­νουν κυ­ρί­αρ­χες ἀ­ξί­ες στὴν κα­θη­με­ρι­νό­τη­τά μας. Ἀ­γο­ρά­ζα­με πε­ρισ­σό­τε­ρα ἀ­πὸ ὅ­σα χρει­α­ζό­μα­σταν, μὲ συ­νέ­πεια ἀρ­κε­τὰ νὰ κα­τα­λή­γουν στοὺς κά­δους καὶ τὰ σκου­πί­δια αὐ­ξή­θη­καν δρα­μα­τι­κά, σὲ ση­μεῖ­ο ποὺ νὰ μὴ μπο­ροῦ­με νὰ τὰ δι­α­χει­ρι­στοῦ­με. Γί­να­με πα­ρα­γω­γοὶ σκου­πι­δι­ῶν καὶ μὲ τὴν κυ­ρι­ο­λε­κτι­κὴ, ἀλ­λὰ καὶ μὲ τὴ με­τα­φο­ρι­κὴ ἔν­νοι­α τοῦ ὅ­ρου.

Ἀλ­λά­ξα­με τὰ δι­α­τρο­φι­κά μας πρό­τυ­πα, κα­τα­να­λώ­νου­με πε­ρισ­σό­τε­ρα τρό­φι­μα καὶ μά­λι­στα τυ­πο­ποι­η­μέ­να καὶ ἐ­πε­ξερ­γα­σμέ­να, τὰ ὁ­ποῖ­α καὶ πλη­ρώ­νου­με πο­λὺ ἀ­κρι­βό­τε­ρα, χω­ρὶς νὰ μᾶς νοιά­ζει καὶ πο­λὺ γι᾿ αὐ­τό. Ἀ­να­κα­λύ­ψα­με μὴ με­τα­δι­δό­με­νες ἀ­σθέ­νει­ες, ὅ­πως ἡ πα­χυ­σαρ­κί­α καὶ ὁ δι­α­βή­της καὶ με­τὰ τρέ­ξα­με στὰ Γυ­μνα­στή­ρια καὶ τὶς δί­αι­τες. 

Ὅ­λες οἱ δρα­στη­ρι­ό­τη­τές μας γί­να­νε ἐ­ξαι­ρε­τι­κὰ ἐ­νερ­γο­βό­ρες καὶ οἱ τι­μὲς τοῦ πε­τρε­λαί­ου δια­ρκῶς σὲ ἀ­νο­δι­κὴ πο­ρεί­α.

Ὡς ἀ­στοὶ πλέ­ον, δὲν πα­ρά­γου­με κα­νέ­να ἀ­πο­λύ­τως ἀ­γα­θό, χά­σα­με καὶ τὸν ὅ­ποι­ο βαθ­μὸ αὐ­τάρ­κειας εἴ­χα­με στὴν ὕ­παι­θρο καὶ τὸ μό­νο ποὺ ἔ­χου­με εἶ­ναι τὰ χρή­μα­τα καὶ αὐ­τά, ὅ­πως συ­νει­δη­το­ποι­ή­σα­με πλέ­ον, ἦ­ταν δα­νει­κά. Ἀ­πο­δεί­χθη­κε ὅ­τι γί­να­με τό­σο φτω­χοί, ποὺ ἐ­κτὸς ἀ­πὸ χρή­μα­τα δὲν εἴ­χα­με τί­πο­τε ἄλ­λο.

Χά­σα­με τὴν ἀν­θρώ­πι­νη ἐ­πα­φή, στα­μα­τή­σα­με νὰ σμί­γου­με στὰ σπί­τια καὶ γί­να­με ξέ­νοι μέ­σα στὸ πλῆ­θος, χω­ρὶς νὰ μοι­ρα­ζό­μα­στε τὶς χα­ρὲς καὶ τὶς λύ­πες. Οἱ ρυθ­μοὶ πιὸ γρή­γο­ροι, τρέ­χου­με ἀ­πὸ τὸ πρω­ΐ μέ­χρι τὸ βρά­δυ καὶ ζοῦ­με τὴν κα­θη­με­ρι­νό­τη­τα μὲ ἄγ­χος. Οἱ νέ­οι τὸν ἐ­λεύ­θε­ρο χρό­νο τους τὸν περ­νᾶ­νε στὸ  internet, ὡς gamers, εἴ­τε συμ­με­τέ­χον­τας εἴ­τε πα­ρα­κο­λου­θών­τας με­γά­λη ποι­κι­λί­α παι­χνι­δι­ῶν. Σή­με­ρα, οἱ εἰ­δι­κοὶ ἀ­πο­φαί­νον­ται ὅ­τι οἱ δρα­στη­ρι­ό­τη­τες αὐ­τὲς μπο­ρεῖ νὰ ἔ­χουν δυ­σμε­νεῖς ἐ­πι­δρά­σεις στὴν ψυ­χι­κή τους ὑ­γεί­α.

Ὅ­λο αὐ­τὸ τὸ δι­ά­στη­μα, ἡ πρω­το­γε­νὴς πα­ρα­γω­γὴ καὶ εἰ­δι­κό­τε­ρα ἡ ἐ­να­σχό­λη­ση μὲ τὴ γε­ωρ­γί­α καὶ τὴν κτη­νο­τρο­φί­α ὑ­πο­τι­μή­θη­κε καὶ σχε­δὸν ἀ­πα­ξι­ώ­θη­κε. Ἀ­πὸ τὴν αὐ­τάρ­κεια στὰ ἀ­γρο­τι­κὰ προ­ϊ­όν­τα ποὺ εἴ­χα­με φτά­σα­με σή­με­ρα νὰ ἐ­ξαρ­τό­μα­στε σὲ πο­λὺ με­γά­λο πο­σο­στὸ ἀ­πὸ τὶς εἰ­σα­γω­γὲς αὐ­τῶν τῶν προ­ϊ­όν­των καὶ μά­λι­στα νὰ πλη­ρώ­νου­με πο­σὰ με­γα­λύ­τε­ρα ἀ­πὸ ἐ­κεῖ­να ποὺ πλη­ρώ­νου­με γιὰ τὶς εἰ­σα­γω­γὲς πε­τρε­λαί­ου.

Στὴν ὕ­παι­θρο ἀ­πέ­μει­νε κυ­ρί­ως ὁ γε­ρα­σμέ­νος πλη­θυ­σμός, χω­ρὶς πολ­λὲς δυ­να­τό­τη­τες καὶ ἐν­δι­α­φέ­ρον­τα. Στὸ δι­ά­στη­μα αὐ­τὸ ὅ­μως καὶ ἡ Πο­λι­τεί­α φρόν­τι­σε νὰ ἐ­φαρ­μό­σει δι­οι­κη­τι­κὰ πρό­τυ­πα ποὺ δὲν ἀν­τα­πο­κρί­νον­ται οὔ­τε στὶς ἀ­νάγ­κες μας, ἀλ­λὰ οὔ­τε καὶ στὴν ἰ­δι­ο­συγ­κρα­σί­α μας καὶ ἀ­πὸ πε­ρί­που 6.000 χω­ριὰ-Κοι­νό­τη­τες νὰ τὰ πε­ρι­ο­ρί­σει ἀρ­χι­κὰ στὰ 1.000 καὶ πρό­σφα­τα στὰ 325, ἐ­νι­σχύ­ον­τας ἔ­τσι ἀ­κό­μη πε­ρισ­σό­τε­ρο τὸ συγ­κεν­τρω­τι­κὸ πρό­τυ­πο. Πα­ράλ­λη­λα προ­χώ­ρη­σε μὲ προ­χει­ρό­τη­τα καὶ χω­ρὶς σχέ­διο στὶς συγ­χω­νεύ­σεις Σχο­λεί­ων, ποὺ εἶ­χαν ὡς ἀ­πο­τέ­λε­σμα τὴν κα­τάρ­γη­ση καὶ τὸ κλεί­σι­μο τῶν Σχο­λεί­ων στὰ μι­κρὰ χω­ριά. Ἔ­τσι, ἀ­πὸ τὸ τρί­πτυ­χο ποὺ ξέ­ρα­με (τὸν Κοι­νο­τάρ­χη, τὸ δά­σκα­λο καὶ τὸν πα­πᾶ), ποὺ ἔ­δι­νε λύ­σεις στὰ μι­κρὰ καὶ κα­θη­με­ρι­νὰ προ­βλή­μα­τα καὶ δι­α­σφά­λι­ζε τὴν κοι­νω­νι­κὴ συ­νο­χή, τὸ μό­νο ποὺ ἀ­πέ­μει­νε στὰ χω­ριὰ αὐ­τά, ὅ­που καὶ αὐ­τὸς ἀ­πέ­μει­νε, εἶ­ναι ὁ πα­πᾶς. Ταυ­τό­χρο­να καὶ οἱ ὑ­πο­δο­μὲς ὑ­γεί­ας, με­τα­φο­ρῶν καὶ κοι­νω­νι­κοῦ χα­ρα­κτή­ρα, ὑ­πο­βαθ­μί­σθη­καν ση­μαν­τι­κά.

Σή­με­ρα, φαί­νε­ται πὼς ἄρ­χι­σαν τὰ δύ­σκο­λα καὶ εἴ­μα­στε ἐν­τε­λῶς ἀ­προ­ε­τοί­μα­στοι γιὰ αὐ­τά. Τὰ φροῦ­τα ποὺ κρέ­μον­ταν στὰ χα­μη­λὰ κλα­διὰ τοῦ δέν­δρου τὰ κό­ψα­με καὶ τὰ φά­γα­με…

Μᾶς λέ­νε σὲ δρα­μα­τι­κοὺς τό­νους ὅ­τι οὐ­σι­α­στι­κὰ ἔ­χου­με χρε­ο­κο­πή­σει οἰ­κο­νο­μι­κὰ καὶ ἡ ἀ­βε­βαι­ό­τη­τα γιὰ τὸ μέλ­λον προ­βάλ­λει. Δὲν ἀ­σχο­λεῖ­ται ὅ­μως κα­νέ­νας μὲ τὸ γε­γο­νὸς ὅ­τι ἡ οἰ­κο­νο­μι­κὴ χρε­ο­κο­πί­α συ­νο­δεύ­τη­κε καὶ μὲ τὴ χρε­ο­κο­πί­α στὶς ἀρ­χές, τὶς ἀ­ξί­ες, τὴν ἠ­θι­κή, τὰ ἤ­θη καὶ τὶς πα­ρα­δό­σεις.

Μὲ τὴν οἰ­κο­νο­μι­κὴ κρί­ση ποὺ ἐ­νέ­σκη­ψε, σχε­δὸν 1 ἑ­κα­τομ­μύ­ριο ἄν­θρω­ποι εἶ­ναι ἤ­δη ἄ­νερ­γοι καὶ ἀ­πελ­πι­σμέ­να ψά­χνουν δι­έ­ξο­δο γιὰ νὰ βγοῦν ἀ­πὸ τὸ λα­βύ­ριν­θο καὶ νὰ ἀ­πο­μα­κρυν­θοῦν ἀ­πὸ τοὺς σύγ­χρο­νους πύρ­γους τῆς Βα­βέλ. Πολ­λοὶ ἀ­πὸ αὐ­τοὺς ἄρ­χι­σαν νὰ σκέ­φτον­ται ἤ­δη νὰ ἐγ­κα­τα­λεί­ψουν τὴν πό­λη καὶ νὰ ἐ­πι­στρέ­ψουν στὴν ὕ­παι­θρο. Δύ­σκο­λη εἶ­ναι ἡ ἀ­πό­φα­ση. Ἀλ­λὰ καὶ πό­σοι ἀ­πὸ αὐ­τοὺς ἔ­χουν αὐ­τὴ τὴ δυ­να­τό­τη­τα;

Ἡ ἐ­πι­στρο­φὴ στὴν ὕ­παι­θρο ἀ­πο­τε­λεῖ ἤ­δη ἐ­πι­λο­γὴ ζω­ῆς γιὰ τοὺς συν­τα­ξι­ού­χους, νο­σταλ­γοὺς τῆς ζω­ῆς, ποὺ ἔ­ζη­σαν ἐ­κεῖ στὰ παι­δι­κά τους χρό­νια, ἀλ­λὰ τώ­ρα ἀ­να­μέ­νε­ται ὅ­τι θὰ ἀ­πο­τε­λέ­σει καὶ ἀ­νάγ­κη γιὰ ἐ­πι­βί­ω­ση ἢ καὶ δι­έ­ξο­δο γιὰ τοὺς νέ­ους ποὺ εἶ­ναι ἄ­νερ­γοι στὴν πό­λη.

Κά­ποι­οι ἐ­πι­στρέ­φουν γιὰ νὰ ἐ­πεν­δύ­σουν σὲ ἐ­πι­χει­ρη­μα­τι­κὲς δρα­στη­ρι­ό­τη­τες, ἄλ­λοι νὰ γί­νουν νέ­οι ἀ­γρό­τες ἢ νὰ ἐρ­γα­σθοῦν ὡς ἐρ­γά­τες γῆς καὶ ἄλ­λοι ἁ­πλὰ νὰ  ἀ­να­ζη­τή­σουν ἐ­ναλ­λα­κτι­κὸ τρό­πο ζω­ῆς ἢ νὰ πα­ρά­γουν ἀ­γα­θὰ γιὰ νὰ κα­λύ­ψουν τὶς ἀ­νάγ­κες τῆς οἰ­κο­γέ­νειάς τους, καλ­λι­ερ­γών­τας τὴ γῆ ποὺ ἔ­χουν κλη­ρο­νο­μή­σει ἀ­πὸ τοὺς γο­νεῖς τους, οἱ ὁ­ποῖ­οι τὴν εἶ­χαν ἐγ­κα­τα­λεί­ψει φεύ­γον­τας γιὰ τὴν πό­λη.

Ἡ ἐ­πι­στρο­φὴ 60.000 νέ­ων ἀ­τό­μων τὸ 2010 καὶ ἡ ἐ­να­σχό­λη­σή τους μὲ τὴ γε­ωρ­γία­ κα­τα­δει­κνύ­ει ὅ­τι ἡ πρω­το­γε­νὴς πα­ρα­γω­γὴ βρί­σκει τὴ χα­μέ­νη ἀ­ξί­α της καὶ τοὐλά­χι­στον μπο­ρεῖ νὰ ἐ­ξα­σφα­λί­σει ἀ­πα­σχό­λη­ση, ἡ ὁ­ποί­α σή­με­ρα σπα­νί­ζει στὶς πό­λεις καὶ πο­λὺ πε­ρισ­σό­τε­ρο στὴν ὕ­παι­θρο. Ἔ­τσι, τὴν τε­λευ­ταί­α δι­ε­τί­α, ὁ μό­νος το­μέ­ας ποὺ ἐμ­φα­νί­ζει αὔ­ξη­ση τῆς ἀ­πα­σχό­λη­σης εἶ­ναι ὁ ἀ­γρο­τι­κός.

Εὐ­και­ρί­ες θε­ω­ρη­τι­κὰ ὑ­πάρ­χουν πολ­λές: Τὰ προ­γράμ­μα­τα γιὰ τοὺς νέ­ους ἀ­γρό­τες καὶ τὰ σχέ­δια βελ­τί­ω­σης, οἱ βι­ο­λο­γι­κὲς καλ­λι­έρ­γει­ες, τὸ πρό­γραμ­μα γιὰ τὴν ἐ­νοι­κί­α­ση γῆς ποὺ ἄρ­χι­σε νὰ ἐ­φαρ­μό­ζε­ται πι­λο­τι­κά, ἡ με­λισ­σο­κο­μί­α, ὁ ἀ­γρο­του­ρι­σμός, ἡ κτη­νο­τρο­φί­α κ.ἄ. Ὅ­μως ὁ δρό­μος δὲν εἶ­ναι εὐ­κο­λο­δι­ά­βα­τος οὔ­τε καὶ στρω­μέ­νος μὲ ρο­δο­πέ­τα­λα. Ἡ γρα­φει­ο­κρα­τί­α κα­ρα­δο­κεῖ σὲ ὅ­λο της τὸ με­γα­λεῖ­ο, τὸ κό­στος τῶν με­λε­τῶν γιὰ τὴν ἔν­τα­ξη σὲ αὐ­τὲς τὶς δρα­στη­ρι­ό­τη­τες δὲν εἶ­ναι εὐ­κα­τα­φρό­νη­το, ἐ­νῶ ἀ­να­μέ­νε­ται φο­ρο­ε­πι­δρο­μὴ καὶ στὰ ἀ­γρο­τε­μά­χια…

Πρὶν ὅ­μως νὰ ἐν­θαρ­ρυν­θεῖ ἡ ἐ­πι­στρο­φὴ στὴν ὕ­παι­θρο καὶ πά­ρει ὁ κό­σμος τὰ βου­νὰ, θὰ πρέ­πει νὰ δοῦ­με κά­τω ἀ­πὸ ποι­οὺς ὅ­ρους καὶ προ­ϋ­πο­θέ­σεις θὰ μπο­ροῦ­σε νὰ γί­νει αὐ­τό. Θὰ πρέ­πει ἐ­πί­σης νὰ κα­τα­στεῖ σα­φὲς, ὅ­τι οἱ ἀ­παι­τή­σεις γιὰ ὅ­λες τὶς δρα­στη­ρι­ό­τη­τες στὴν ὕ­παι­θρο ἔ­χουν ἀλ­λά­ξει ρι­ζι­κὰ καὶ ἂν μὴ τί ἄλ­λο κα­θι­στοῦν ἐ­πι­τα­κτι­κὴ τὴν ἀ­νάγ­κη γιὰ μί­α κα­τ᾿ ἀρ­χὴν ἐ­νη­μέ­ρω­ση καὶ κα­θο­δή­γη­ση τοὐ­λά­χι­στον γιὰ τὸ ξε­κί­νη­μα. Ἡ ἐ­πο­χὴ ποὺ πολ­λὲς δρα­στη­ρι­ό­τη­τες γι­νό­ταν ἐμ­πει­ρι­κὰ ἔ­χει πα­ρέλ­θει ὁ­ρι­στι­κὰ καὶ ἀ­με­τά­κλη­τα. Πό­τε ὅ­μως καὶ κυ­ρί­ως ποι­ὸς θὰ δώ­σει αὐ­τὴ τὴ δι­έ­ξο­δο σὲ ὅ­λους ὅ­σους τὴν ἐ­πι­ζη­τοῦν; Προ­φα­νῶς κα­νέ­νας ἀ­πὸ ὅ­λους ἐ­κεί­νους ποὺ μέ­χρι σή­με­ρα ὑ­πο­τί­θε­ται ὅ­τι σχε­δί­α­ζαν τὴν ἀ­νά­πτυ­ξη.

Πρω­ταρ­χι­κὸς στό­χος θὰ πρέ­πει νὰ εἶ­ναι ἡ δι­α­φύ­λα­ξη τῆς ὅ­ποι­ας ἰ­δι­αί­τε­ρης ταυ­τό­τη­τας ἔ­χει ἀ­πο­μεί­νει καὶ ταυ­τό­χρο­να ἡ προ­σπά­θεια γιὰ ἀ­να­βί­ω­ση τῶν πα­ρα­δό­σε­ων, ποὺ τεί­νουν νὰ ἐ­ξα­φα­νι­στοῦν, στὸν τό­πο ὅ­που αὐ­τὲς ἐμ­πνέ­ον­ται καὶ ὄ­χι ἁ­πλῶς δι­δά­σκον­ται. Τὰ πιὸ μι­κρά, ἁ­πλὰ καὶ κα­θη­με­ρι­νὰ ποὺ μπο­ρεῖ νὰ βι­ώ­σει κα­νεὶς μό­νο στὴν ὕ­παι­θρο καὶ τὰ ὁ­ποῖα ἔ­χουν κα­θο­ρι­στι­κὴ ση­μα­σί­α στὴ δι­α­μόρ­φω­ση μί­ας δι­α­φο­ρε­τι­κῆς ψυ­χο­λο­γί­ας καὶ ψυ­χι­κῆς ὑ­γεί­ας, σὲ σχέ­ση μὲ ἐ­κεί­νη τῆς τυ­πο­ποι­η­μέ­νης κα­θη­με­ρι­νό­τη­τας στὴν πό­λη. Αὐ­τὰ ποὺ μέ­χρι σή­με­ρα ἀ­να­ζη­τού­σα­με οἱ ἀ­στοὶ μὲ τὴν πρώ­τη εὐ­και­ρί­α στὶς ἐ­ξορ­μή­σεις μας, ἔ­στω καὶ γιὰ ἕ­να δι­ή­με­ρο ἢ τρι­ή­με­ρο. Τὸν κα­φὲ στὸ κα­φε­νεῖ­ο τοῦ χω­ριοῦ μὲ τὶς ψά­θι­νες κα­ρέ­κλες κά­τω ἀ­πὸ τὸν πλά­τα­νο στὴν πλα­τεῖα, τὴ δι­α­δι­κα­σί­α τῆς ἀ­πό­στα­ξης τσί­που­ρου στὰ πα­ρα­δο­σια­κὰ κα­ζά­νια, τὸ πα­νη­γύ­ρι στὸ ἐ­ξωκκλή­σι, τὴν κα­τα­νυ­κτι­κὴ Κυ­ρι­α­κά­τι­κη Λει­τουρ­γί­α στὸ Μο­να­στή­ρι στὸ βου­νό, τὰ Χρι­στού­γεν­να, τὴν Πρω­το­χρο­νιὰ καὶ τὴν Ἀ­νά­στα­ση, τὸ πέ­τα­μα τοῦ χαρ­τα­ε­τοῦ, τὰ καρ­να­βά­λια, τὸν πα­ρα­δο­σια­κὸ γά­μο καὶ τό­σα ἄλ­λα.

Μί­α προ­σε­κτι­κὴ ἐ­να­σχό­λη­ση μὲ τὶς ὀ­ρει­νὲς πε­ρι­ο­χὲς κα­τα­δει­κνύ­ει ὅ­τι αὐ­τὲς κρύ­βουν μί­α δυ­να­μι­κὴ ποὺ δυ­στυ­χῶς δὲν ἔ­χει ἀ­κό­μη ἀ­να­δει­χθεῖ πλή­ρως, μὲ πλη­θώ­ρα πα­ρα­γω­γι­κῶν δρα­στη­ρι­ο­τή­των ποὺ μπο­ροῦν νὰ στη­ρί­ξουν οἰ­κο­νο­μι­κὰ τοὺς κα­τοί­κους τους. Ὅ­μως, οἱ προ­σπά­θει­ες θὰ πρέ­πει νὰ ἑ­στια­σθοῦν στὴν ἐ­πι­λο­γὴ τοῦ κα­τάλ­λη­λου συ­στή­μα­τος χρή­σης γῆς, στὴν προ­σαρ­μο­στι­κό­τη­τα τῶν δι­α­φό­ρων δρα­στη­ρι­ο­τή­των ποὺ θὰ κα­θο­ρί­σουν τὴν κύ­ρια καὶ τὶς συμ­πλη­ρω­μα­τι­κὲς δρα­στη­ρι­ό­τη­τες καὶ στὴν ἀ­ξι­ο­ποί­η­ση τοῦ μι­κρο­πε­ρι­βάλ­λον­τος τῆς κά­θε πε­ρι­ο­χῆς. Τὰ τε­λευ­ταῖ­α χρό­νια, ἡ Εὐ­ρω­πα­ϊ­κὴ Ἕ­νω­ση ἀ­να­γνώ­ρι­σε ὅ­τι ἡ ἀ­γρο­τι­κὴ δρα­στη­ρι­ό­τη­τα εἶ­ναι ἀ­ναγ­καί­α προ­κει­μέ­νου νὰ δι­α­φυ­λα­χθεῖ τὸ φυ­σι­κὸ πε­ρι­βάλ­λον στὶς ὀ­ρει­νὲς καὶ μει­ο­νε­κτι­κὲς πε­ρι­ο­χές. Ἀ­ξί­ζει νὰ ση­μει­ω­θεῖ ὅ­τι τὸ 70% πε­ρί­που τῆς Χώ­ρας κα­λύ­πτουν οἱ ὀ­ρει­νὲς πε­ρι­ο­χὲς καὶ ἡ Ἑλ­λά­δα θε­ω­ρεῖ­ται ὡς ἡ πιὸ ὀ­ρει­νὴ χώ­ρα τῆς Εὐ­ρώ­πης.

Ἀ­σφα­λῶς, σὲ ὅ­λες αὐ­τὲς τὶς δρα­στη­ρι­ό­τη­τες θὰ πρέ­πει νὰ υἱ­ο­θε­τη­θεῖ ἡ ἀ­ει­φο­ρι­κὴ δι­α­χεί­ρι­ση τῆς ὑ­παί­θρου, ἡ ὁ­ποί­α ἀ­παι­τεῖ τὴν ὀρ­θὴ ἐκ­με­τάλ­λευ­ση τῶν φυ­σι­κῶν πό­ρων, χω­ρὶς νὰ ὑ­πάρ­χει ἀ­νάγ­κη γιὰ προ­σφυ­γὴ σὲ αὐ­ξη­μέ­νες εἰσ­ρο­ὲς ἐ­νέρ­γειας, νε­ροῦ, λι­πα­σμά­των καὶ λοι­πῶν ἀ­παι­τού­με­νων ἐ­φο­δί­ων. Τὰ ἀ­γρο­οι­κο­συ­στή­μα­τα τῶν πε­ρι­ο­χῶν αὐ­τῶν πα­ρὰ τὴν ὑ­πο­βάθ­μι­ση ποὺ ἔ­χουν ὑ­πο­στεῖ μέ­χρι σή­με­ρα ἀ­πὸ τὶς ἀν­θρω­πο­γε­νεῖς ἐ­πι­δρά­σεις, σί­γου­ρα πα­ρου­σιά­ζουν πε­ρι­ο­ρι­σμέ­νη ρύ­παν­ση ἢ μό­λυν­ση, κα­θὼς οἱ ὅ­ποι­ες ρυ­πο­γό­νες δρα­στη­ρι­ό­τη­τες εἶ­ναι πε­ρι­ο­ρι­σμέ­νες ἢ ἀ­που­σιά­ζουν τε­λεί­ως σὲ ὁ­ρι­σμέ­νες πε­ρι­πτώ­σεις, ὅ­που οἱ πε­ρι­ο­χὲς αὐ­τὲς θὰ μπο­ροῦ­σαν νὰ χα­ρα­κτη­ρι­σθοῦν παρ­θέ­νες καὶ γιὰ τὸ λό­γο αὐ­τὸ προ­σφέ­ρον­ται ἄ­ρι­στα γιὰ ἀ­ει­φο­ρι­κὴ δι­α­χεί­ρι­ση.

Πρὸς τὴν κα­τεύ­θυν­ση αὐ­τὴ κα­θο­ρι­στι­κῆς ση­μα­σί­ας ἀ­πο­τε­λεῖ ἡ πλη­ρο­φό­ρη­ση καὶ ἡ κα­τάρ­τι­ση ὅ­λων τῶν ἐν­δι­α­φε­ρό­με­νων σὲ θέ­μα­τα ἀ­ει­φο­ρι­κὴς ἀ­ξι­ο­ποί­η­σης τῶν δι­α­θέ­σι­μων φυ­σι­κῶν πό­ρων καὶ ἀ­νά­πτυ­ξης.

Κά­νον­τας μί­α ἱ­στο­ρι­κὴ ἀ­να­δρο­μὴ, θὰ δι­α­πι­στώ­σου­με ὅ­τι ἡ ὕ­παι­θρος καὶ ἰ­δι­αί­τε­ρα οἱ ὀ­ρει­νὲς πε­ρι­ο­χὲς ἀ­πο­τέ­λε­σαν ἀ­σφα­λὲς κα­τα­φύ­γιο γιὰ ση­μαν­τι­κὸ μέ­ρος τοῦ πλη­θυ­σμια­κοῦ δυ­να­μι­κοῦ τῆς Χώ­ρας, ἰ­δι­αί­τε­ρα σὲ πε­ρι­ό­δους μὲ δύ­σκο­λες συν­θῆ­κες ἐ­πι­βί­ω­σης, ἀ­πὸ τὴν πε­ρί­ο­δο τῆς Τουρ­κο­κρα­τί­ας μέ­χρι καὶ τὴν πρό­σφα­τη Γερ­μα­νι­κὴ Κα­το­χή. Ἡ Ἑλ­λά­δα θὰ ζή­σει καὶ θὰ ἔ­χει προ­ο­πτι­κὴ μό­νο ἂν ἡ ὕ­παι­θρος μὲ τὰ χω­ριὰ της πα­ρα­μεί­νει ζων­τα­νὴ.

*ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ‘Ἐρῶ’ , Ι΄ ΤΕΥΧΟΣ, ΑΠΡ.-ΙΟΥΝ. 2012